تاڵه‌ژین به‌شی سێهه‌م برایم جه‌هانگیری
کاتێ چاومان کرده‌وه دیتمان رۆژ له نێوه‌ڕاستی ئاسمانێیه. زگمان قووره‌ی ده‌هات له برسان، له قه‌دی ئه‌و شاخه‌ی لێی خه‌وتبووین تۆزێک واوه هاتم و سه‌رێکم ده سوێیه‌نا، به دێژایی دۆڵه‌که و له سه‌ر ئه‌و لووتکه شاخانه‌ی لێمه‌وه دیار بوون ئاڵاو په‌رچه‌می عێراق ده‌شه‌کایه‌وه، دیار بوو وڵاتیان وه‌ک ته‌ونی جاڵجاڵۆکه ته‌نی بوو. دووراو دوور ده‌نگی کۆپتێرێک ده‌هاته گویێ وهه‌روا ده‌نگه‌که نزیکتر ده‌بۆوه. به پارێزه‌وه پاشه‌و پاش کشامه‌وه و خۆم دووباره له‌په‌نا داره چڕوپره‌که حه‌شار داوه. قوڕه‌ی زگمان ده‌هات له برسان، چاوێکم له "ا" کرد ، ئه‌و هێشتا له سه‌ر گازه‌ره‌ی پشت راکشابوو و چاوه‌کانی هه‌ڵده‌گڵۆفی و له‌به‌ره خۆیه‌وه وه‌ک هه‌میشه جنێوی ده‌دا، "س" له سه‌ر قوون هه‌ڵتووته‌کابوو و سه‌یری "ا" ده‌کرد و جار جاره به جنێوه‌کانی بزه‌یه‌کی تاڵی ده‌هاتێ. که سه‌یری پشتێنده‌کانم کرد وه‌ک شانه زه‌رگه‌ته‌یان لێهاتبوو، زه‌رگه‌ته و مێشی دنیایه‌یان لێ هاڵابوو، به هه‌زار زه‌حمه‌ت پشتێندمان ته‌کاندن و ترێ وهه‌نارمان جاڵه کردنه‌وه و زه‌رگه‌ته‌و مێشمان له خۆمان و له جێ خه‌وی خۆمان ده‌رکردن. لکی پشتێند وه‌ک چرێشت تێ هه‌ڵسووبێ وه‌ها ره‌ق و ویشک ببو.
نازانم چۆن بوو له‌پر ده‌نگێک هات و هه‌رسێکمان قوشقی بووین، "ا" به کاوه خۆ کوتی ئه‌ها.... به حه‌زره‌تی غه‌وس دیسان گیران؟! نیگه‌ران بووین، من هه‌ر له‌به‌ر نیگه‌رانیه‌که و بڕێکیش له ترسان بۆ ئه‌وه‌ی بزانم ئه‌و ده‌نگه چ بوو به ئارامی بۆ لای ده‌نگه‌که چووم، ترس سه‌رتاپامی داگرتبوو، خودایه له‌پر وه‌به‌ر ده‌سڕێژانمان نه‌ده‌ن. خۆ که‌س جه‌نازه‌کانیشمان نابینێته‌وه! که روانیم ئه‌وه دیسان گوندێکی ژیکه‌ڵه‌ی دیکه، جوان و سه‌ر سه‌وز له‌و به‌ره‌و به‌ریی خڕه‌که و له دامێنی شاخه‌که‌ی به‌رامبه‌رمان دیار بوو، وڵات تابڵێی کڕ و بێده‌نگ بوو، زۆرمان مه‌ودا نه‌بوو، داگه‌ڕام و هه‌ر که له‌یه‌که‌م دیواری روخاوی گونده‌که نزیک بوومه‌وه له پڕ مێرمنداڵیکی ته‌مه‌ن 13 ، 14 سالان به هه‌ڵاتن دوور که‌وته‌وه وهه‌رای کرد " بابه ... بابه...". نه‌مده‌زانی چی بکه‌م ، له سه‌ر جێگای خۆم ره‌ق راوه‌ستام، ویشک ببووم. منداڵه‌که دیار بوو ترسابوو، منیش نیگه‌ران بووم، هێنده‌ی نه‌برد له په‌نا خانوویه‌کی به‌سه‌ر یه‌ک دا ته‌پیو سه‌رو گوێلاکی کابرایه‌کی ره‌شتاڵه‌ی چرچ وه‌ده‌ر که‌وت، هه‌ر به‌ده‌ست و دووراو دوور سڵاوم لێکرد، به‌ڵام ئه‌و جوابی نه‌دامه‌وه و هه‌ر والێم ڕامابوو. دیسان به ده‌ست و به سه‌ر سڵاوم کرد ئه‌وجار ئه‌ویش به‌ده‌ست سڵاوی ئه‌ستاندمه‌وه.
بۆلای چووم وماندوو نه‌بوونیم لێکرد، دیار بوو هه‌ر نیگه‌ران بوو، کوڕه مێرمنداڵه‌که تۆزێ له‌و لاوه‌تر ده‌ستی له یه‌ک گرێدابوو و له‌سه‌ر زگی رایگرتبوون، ترس به سه‌رتاپایه‌وه دیار بوو، کوتم مامه گیان ئه‌وه ئێوه چۆنه لێره‌ن ؟ کابرا هه‌ڵی دایه و کوتی ئێوه چ کاره‌ن ؟ چ ده‌که‌ن لێره؟ نه‌قڵی خۆمانم بۆ گێڕایه‌وه و هه‌رای "ا" و 'س" م کرد وئه‌وانیش هاتن. پێش هه‌موو شتێک پرێسکه نانه‌که‌ی کرده‌وه و له پێشی داناین، کوتی به‌داخه‌وه ناتوانم لێره ئاور بکه‌مه‌وه و ده‌نا که‌تری و چاو شه‌کریشم پێیه. هه‌ر دووکه‌ڵمان بێ لێره ده‌س به‌جێ کۆپتێرمان دێته سه‌رو ولاتی ئاور تێبه‌رده‌دا. به‌ڵام هه‌زار جار ماڵی ئاوه‌دان به‌و نان و پێخۆره هه‌ناسه‌یه‌کمان هه‌ڵکێشا و تاقه‌تێکمان هاته‌وه به‌ر. ئه‌وجار رووم تێکرد و کوتم جا ئه‌تۆش ده‌بێ باسی خۆتمان بۆ بکه‌ی. چ ده‌که‌ی له ناو ئه‌و گونده وێرانه به ته‌نێ و به‌خۆت به‌و منداڵه به‌سته‌زمانه؟ چۆن لێره ده‌ژی کاتێک ته‌نانه‌ت ناتوانی بۆ چا لێنان ئاگر بکه‌یه‌وه؟ کوتی جا خۆ لێره ناژیم، هه‌ر هه‌فته‌ی یه‌ک دوو شه‌و به قاچاغی دێم و به‌رو بووی ره‌ز و باخه‌که‌م ده‌ڕنم و ده‌یبه‌م ده‌یفرۆشم. ده‌نا وه‌ڵا بزانن هاتوومه ئێره که‌وڵم ده‌که‌ن. بۆیه‌ش ئه‌و منداڵه هه‌ر که ئێوه‌ی دیت وا به ترسه‌وه و به‌هه‌ڵاتن بۆ لای من هاته‌وه، پێی وابوو ئێوه جاشن و عه‌سکه‌رییش به‌دواتان دا دێ! منیش کوتم هه‌رچی بێ هه‌ر به‌خێربێن ئێوه بۆ ئێمه وه‌ک فریشته‌ی نه‌جات وان . ئێمه هیچ کوێ نازانین و هیچ شاره‌زاییه‌کمان له‌م شوێنه نییه، به‌ڵکوو ئیوه رێنوێنییه‌کمان بکه‌ن. رێگای چوونه" سونێ" مان پێشان بده‌ن. کوتی وه‌ڵا چی واتان نه‌ماوه بۆ سونێ ئه‌گه‌رهه‌تڵه نه‌بن، به‌ڵام دبێ زۆر وریا بن به‌ری به‌یانیان ده که‌مینی جاش و عه‌سکه‌ران نه‌که‌ون. ئه‌گه‌ر ده‌گه‌ڵ منیش دێنه‌وه با بڕوینه‌وه لای ئێمه و سبه‌ی بچنه‌وه قه‌ڵادزێ و له‌وێ ڕا بڕۆنه‌وه سونێ. "ا" که تا ئێستا مته‌قی لێوه نه‌ده‌هات هه‌ڵیدایه کوتی نا به قوربانت بم له‌و دؤڵانه له‌برسان بمرین باشتره له‌وه‌ی جارێکی دیکه بچینه‌وه قه‌ڵادزێ و تووشی هه‌مان فه‌رته‌نه بینه‌وه! مامه‌ی هاوڕێ کاتێ وای دیتین پرێسکه نانه‌که‌ی کرده‌وه و نازانم چه‌ند نان ده‌بوو ده‌گه‌ڵ تۆزێک په‌نیر و چنگێک گوێز دای به ئێمه و کوتی ئه‌وه‌تان بۆ رێگا پێویسته. زۆرمان کوت ئه‌تۆش منداڵت ده‌گه‌ڵه و برسیتان ده‌بێ نابێ و ناکرێ، فایده‌ی نه‌بوو و نان و خورما و چنگه گوێزه‌که‌ی له پێش ئێمه دانا و کوتی ئێمه هێنده دوور نین له ماڵه‌وه.
ئه‌و چه‌ند سه‌عاته‌ی لای ئه‌و باب و کوڕه ماینه‌وه زۆر کات و ساتیکی خۆش و ئارام بوو، هه‌ستمان به ئاوده‌نگیه‌ک و پشتیوانێک ده‌کرد. به‌ڵام هه‌ر نیگه‌رانی تاریک داهاتنی وڵات و چۆل بوونی ده‌وروبه‌رمان بووین . ناشاره‌زایی له هه‌موو دنیادا و له شار و له دێ بێ یان له چۆله‌وانی فه‌رق ناکات هه‌ر ناخۆشه، به‌ڵام ناشاره‌زایی له شوێنێک که باسی سه‌ری تیدا بێ زۆر ناخۆشتره. ئێواره داهات و کاتی لێک دابڕان و ماڵاوایی گه‌یشت، دیسان تاریکی باڵی سامناکی به‌سه‌ر دۆڵ و به‌نده‌ن دا کێشا و بێده‌نگی بوو به حاکمی موتڵه‌ق.
زانیاری و چۆنیه‌تی رۆێشتن و رێگا و بانمان له کابرا وه‌رگرت و پاش ئه‌وه‌ی ئه‌و و منداڵه‌که‌ی ئێستره‌که‌یان ئاماده کرد و سه‌وه‌ته ترێ و هه‌نجیر و هه‌ناریان بار کرد و مالاواییان لێخواستین، ئێمه‌ش ورده ورده خۆمان ئاماده کرد و ملی رێگایه‌مان گرت. کابرا تووله رێیه‌کی کۆنی پێشان دابووین به‌ڵام هێند له مێژ بوو که‌سی پێدا نه‌ڕۆێشتبوو به‌راستی کوێر ببۆوه. چه‌ندین جار هه‌لخلیسکاین و به‌ر‌بووینه‌وه. من ئێستاش له‌بیرمه که له‌پی ده‌ستم پڕ بوون له ورده‌خیزی ئه‌و رێگایه هێنده که‌وتبووم، ژانێکی سه‌یر و برژانه‌وه‌یه‌کی تاقه‌ت پڕوکێن ئازاری ده‌دام، "ا" و "س" ، ئه‌وانیش له من خه‌راپتر بوون. رێگای هێنده ناخۆشم نه‌دیبوو، هه‌وا گه‌رم و ناشاره‌زا و رێگای ناخۆش و هه‌ڵدێر کاری کردبووه سه‌ی ئه‌عساب و ره‌وانمان، "ا" که‌سی نه‌ده‌هێشت ، جنیوه‌کانی تۆختر ببون، ئێمه‌ش ده‌نگمان نه‌ده‌کرد، چاره‌مان نه‌بوو، له‌و هه‌لوو مه‌رجه دا ئارام بوونه‌وه باشترین کردار و هه‌ڵوێسته. زیاتر له 6 یان 7 سه‌عات بوو که به‌ڕێگا دا ده‌ڕۆێشتین، له گه‌وه‌ی شاخێک ئاوه‌دیو بووین، که‌چی دیتمان رووناکاییه‌ک له مه‌ودایه‌کی نه‌هێنده دوور را ده‌رکه‌وت. ده‌نگی ماشێن وته‌ڕاکتۆر له خواره‌وه به هاسانی ده‌بیسرا. چون نه‌مانده‌زانی کوێیه و نیگه‌رانی ئه‌وه بووین که نه‌کا پادگان وشتی وابێ له ترسان گه‌ڕاینه‌وه و روومان له لایه‌کی دیکه کرد . جار جاره پشوویه‌کمان ده‌دا و هه‌ستێکمان راده‌گرت. دیسان ملی رێگایه‌مان ده‌گرت. پاش ماوه‌یه‌ک گه‌یشتینه سه‌ر رێگایه‌کی پان و به‌رین، دیار بوو کاروانه رێ بوو، تازه گه‌یشتبووینێ و بۆ حه‌سانه‌وه له قه‌راخ رێگاکه دانیشتبووین که ده‌نگی کاروان و زرم وکوتێک هات مه‌پرسه، له ترسان به قه‌دی شاخی هه‌ڵگه‌ڕاین و له رێگاکه دوور که‌وتینه‌وه. هه‌ناسه‌مان له خۆ بڕێ تا کاروانه‌که دوور که‌وته‌وه. پاش ئه‌وه‌ی کاروان دوور بۆوه له نێو خۆمان دا لێمان بوو به شه‌ڕ، هه‌ر یه‌که‌و ئه‌وی دیکه‌ی تاوانبار ده‌کرد که ده‌بوو هه‌ڵنه‌کشاباین وله سه‌ر چه‌قی رێگا ماباینه‌وه، ئه‌وانه کاروانچی بوون و ده‌یانتوانی یارمه‌تیمان بده‌ن، رێگمان پێنیشان بده‌ن! هه‌ڵه‌یه‌کی گه‌وره‌مان کرد رێگاکه‌مان به‌ردا. یریارمان دا ئه‌وجار ئه‌گه‌ر تووشی کاروانی وا بووین دوور نه‌که‌وینه‌و‌ه وخۆمان نه‌شارینه‌وه، رێگاکه‌یان لێ بپرسین به‌ڵکوو یارمه‌تیمان بده‌ن و ره‌نگه خۆشیان بچن بۆ سونێ ئه‌و ده‌م به هاسانی هه‌ر ده‌گه‌ڵ خۆیان ملی رێگا ده‌گرین و نه‌جاتیمان ده‌بێ له‌و کوێره‌وه‌رییه! دیسان ملی ریگامان گرت و جار جاره‌ش هه‌ستمان راده‌گرت تا به‌ڵکوو دیسان هه‌ستی پێیه‌ک ببینسین و ده‌روویه‌کی رووناکمان به‌ڕوو دا بکرێته‌وه. به‌لام فایده‌ی نه‌بوو. به‌ڵێ ئه‌و شه‌وه تانزیک به‌یانی هه‌ر کوتامان، تاریک و روونی به‌یانی دیسان روومان ده دۆلێک کرد و که‌وشمان کرده سه‌نیر و خرپ لیی نوستین.
نازانم ئه‌و رۆژه چۆن بوو "س" زووتر له خه‌و هه‌ستابوو، ئه‌وه‌نده‌م ئاگا لێ بوو کوتی هه‌ستن هه‌ستن، منیش به نیگه‌رانی و په‌شۆکاوی هه‌ستام وپرسیم چی بووه ؟ کوتی هیچ نییه نیگه‌ران مه‌به به‌لام به زاتی خودای وه‌ک حولـله‌مه‌ره‌سێ هه‌ر ده‌ورمان لێداوه و راست هاتووینه‌وه جێگاکه‌ی خۆمان؟! کوتم یانی چی ، کوتی هه‌ر تۆزێک هه‌ڵکشێ ده‌بینی ئێره راست ئه‌و گونده‌یه که دۆێنێ له گه‌ڵ باب و کوڕه‌که نانمان لێ خوارد. من چوومه سه‌ر کانیه‌که و له‌سه‌ر هه‌مان تاته به‌رد تێر ده‌م و چاوم شوت.
No comments:
Post a Comment