بابه‌تی کۆن له‌ ئارشیوی گیاره‌نگ وه‌رگیراوه‌

بیری نوێ زمان و ئه‌ده‌بیاتی نوێی ده‌وێ

نووسینی: برایم جه‌هانگیری

زۆرکه‌س و لایه‌ن هه‌ر له‌ کۆنه‌وه‌و و‌ به‌ هاتنه‌ کایه‌ی زاراوه‌ی نوێ و نوێخوازی ده‌س به‌جێ ئامبازی ئه‌م زاراوه‌یه‌ بوون و قواستوویانه‌ته‌وه‌ بێ ئه‌وه‌ی هیچ ئامرازێکی نوی بوونه‌وه‌یان له‌به‌ر ده‌ست دابێ یان ئه‌ساسه‌ن باوه‌ریان پێی هه‌بێ کردوویانەتە گۆپالێک بۆ سەری جودا بیران و موخالیفانی خۆیان، سه‌رده‌مانێک چه‌پ بوون و کۆمۆنیست بوون یه‌کێک له‌و بیره‌ نوێیانه‌ بوو که‌ هاته‌ نێو زاراوه‌ سیاسییه‌کانی کورد. هەرکەس راست دەبوە خۆی بە مارکسیست دەزانی و لەخۆی بەو لاوە کەسی پێ هەو نەبوو، دەیان گروپی وردو درشتی مارکسیستی هەریەکەو بە ناوێکەوە دەستیان کرد بەو تێکۆشان و ئەوە لە حالێکدا بوو که‌ کەس بەربەی کەسی نەدەپێوا. دیاره‌ ئه‌و بیره‌ تازەیە له‌گه‌ل خۆی دا گه‌لێ هه‌لوێست و روانینی مۆدیڕن و پێشکه‌وتووی هێنا که‌ هه‌موولایه‌ک به‌چه‌پ وراسته‌وه  بەشیک لەو ‌باوەرە نوێیەیان کرده‌ به‌رنامه‌ی کاری خۆیان. بۆ نموونه‌ دیفاع له‌ مافی ژن که‌ هه‌موو حیزب ورێکخراوێکی کوردی ده‌س به‌جێ وه‌ریان گرتوو‌ وبه‌ پێی توانا ره‌فتارییان پێ‌ کردووه‌، ئه‌گه‌ر چی ده‌بێ بلێین که‌ له‌م بواره‌دا که‌مته‌رخه‌می زۆره‌ ئه‌نجامی هەول وکۆششی هەلگرانی ئەم باوەرە بۆ هێنانە نێو مەیدانی ئەم باوەرە و کردنی بە پراتیک بە تایبەتی لە نێو حیزبە کوردییەکان دا به‌ پێی پێویست نه‌بووە. کاتێ باسی بیری نوێ ده‌که‌ین بێ گومان ده‌بێ ئه‌وه‌مان له‌بیربێ که بیر ده‌گه‌رێته‌وه‌ سه‌ر به‌شی فه‌رهه‌نگی،واته‌ له‌ دارشتی کۆمه‌لگادا ده‌بێته‌ سه‌رخان و له‌ سه‌ر ئه‌ساسی ژێر خان واته‌ ئابووری‌ داده‌مه‌زرێ و بە پیی بۆچوونە زانستییەکانیش به‌ بێ ئابوورییه‌کی پێشکه‌وتوو بیرێکی گشتی پێشکه‌وتووم بوونی نابێ. به‌لام ئه‌وه‌ به‌و مانایه‌ نییه‌ که‌ تاکی رۆشنبیر ناتوانێ هه‌ڵگری بیری نوی‌ بێ به‌ڵکوو رۆشنبیر به‌و‌پێیه‌ی که‌ده‌توانێ له‌ ریگای ئه‌ده‌بیات،‌ له‌ رێگای ئامرازه‌ گشتییه‌کانی راگه‌یاندن وه‌ک ئینتێرنێت و تی ڤی یه‌کانه‌وه‌ پێوه‌ندی ده‌گه‌ل دنیای ده‌ره‌وه‌ی خۆی دا بگرێ دەشتوانێ هه‌ڵگری باوه‌ری رۆشنبیرانه‌ی پێشکه‌وتوو بێ لەو رێگایەوە هەولی رۆشنگەری خۆی بدا، دیارە هه‌ر ئه‌وه‌ش وای کردووه‌ که‌ زۆربه‌ی ئه‌و رۆشنبیرانه هەم لەناو کۆمەل دا جێگایان دیار بێ و هەم له‌حیزبه کوردستانییه‌کان دا له‌ پله‌ی سه‌روویبەرپرسایەتی دابن.‌ دیاره‌ بیری نوێ و نویخوازی هه‌‌‌ر به‌ته‌نیا له‌ زمان و ئه‌ده‌بیات دا کورت ناکرێته‌وه‌و ئه‌قلانییه‌ت و واقیع بینی یه‌کێکی د‌یکه‌یه‌ له‌ مه‌رجه‌کانی نوێ بوونه‌وه‌ که‌ به‌داخه‌وه‌ تا ئێستاش ئێمه‌ ره‌چاو نه‌کردنی ئه‌و 2 مه‌رجه‌ له‌ زۆر که‌س و لایه‌ن دا ده‌بینین ،ئه‌وه‌ی له‌م بابه‌ته‌ دا زیاتر سه‌رنجی ده‌درێتێ زمانی راگه‌یاندنی نوێ و سوننەتییە کە بەتایبەتی تا ئێستاش ئیمە لەو بەشە دا دوچاری گرفتی سەرەکین، زۆربەمان لەبیرمانە کاتێ شەڕی نێوان 2 رێژیمی بەعسی عێراق ورێژیمی ئیسلامیی ئیران ده‌ستی پێکرد، 8 سالی به‌رده‌وام هه‌ردووک لا به‌ دانی دروشم و شوعاری دوور له‌ ئه‌قلانییه‌ت ته‌نیا گه‌مه‌یان به‌هه‌ستی خه‌لکی بێتاوان کرد و پاش هه‌شت سال دیتمان هه‌ردووک لا گه‌رانه‌وه‌ سه‌ر "حوله‌ مه‌ره‌سێی هه‌وه‌لێ"ئەمە لە حالێک دایە کە لەو شەرە دا 1000000 ئینسانیان کرده‌ قوربانی سیاسه‌ته‌ غه‌له‌ت و‌ پرله‌ زیاده‌خوازیه‌کانی خۆیان. له‌م شه‌ره‌دا زمان و ئەدەبیات و دروشمه‌کانی ئیران بۆ کۆ کردنه‌وه‌ی "سیاهی" له‌شکرو دروست کردنی قه‌ڵخانێک بۆ بیره‌ گه‌نده‌له‌کانیان له‌و کۆمه‌له‌ خه‌لکه‌ی که‌ ده‌داوی سه‌رکرده‌ خۆرافی و درۆزنه‌کانی سه‌رده‌م که‌وتبوون، بانگی ئه‌وه‌یان ده‌دا که‌ شه‌ر شه‌ری ئیسلام و کوفره‌ و ته‌نانه‌ت کلیلی به‌هه‌شتیشیان ده‌دا به‌و لاوانه‌ی که‌ بێتاوانانه‌ ره‌پێچه‌کی مه‌یدان شه‌ر ده‌کران،"ئه‌ی له‌شکری ساحیب زه‌مان ئاماده‌ به‌ ئاماده، به‌ره‌و رزگاری که‌ربه‌لا ئاماده‌ به‌ ئاماده‌ ‌" "خودا نه‌کا خۆمه‌ینی حوکمی جه‌هادم داتێ؟!"" شه‌ر به‌ره‌که‌تی خۆدایه‌!"و....هتد ئه‌وانه‌ به‌گشتی کۆمه‌له‌ درۆشمێک بوون که‌ به‌ ده‌هۆل و زورنا له‌سه‌ر رادیۆ و ته‌له‌وێزیۆنه‌کان ده‌کۆتران وبه‌م چه‌شنه‌ خه‌لکیان به‌ره‌و مه‌یدانه‌کانی شەڕ ره‌کێش ده‌کرد،دیارە لەوەش ئاگادارین کە پاشان ئایەتولا خومەینی لەبەرامبەر کامێرای تەلەویزیۆن و راگەیەنەرە گشتییەکان بۆ قەبوول کردنی ئاگر بەس کۆتی"وادەزانم جامی زەهر دەخۆمەوە بەلام ناچارم ئەو ئاگر بەسە قەبوول بکەم!"لەبەرەمبەری ءیران دا کاری فریو دانی خەلکی عیراق له‌ لایه‌ن رێژیمی عێراق و ده‌سه‌لاتدارانی ئه‌و کاته‌ی ئه‌و رێژیمه‌ ئەوە بووکە به‌دایم دروشم و شوعاری ئیحساساتیان له سه‌رووی هه‌موو به‌رنامه‌کانی خۆیانه‌وه دانابوو و به‌ درۆ خۆیان به‌ نو‌ێنه‌ری ناسیۆنالیسمی عه‌ره‌ب له‌قه‌له‌م ده‌دا وبه‌و کاره‌ش هه‌موو دنیای عه‌ره‌بیان  لە صشتە بردوله‌گه‌ل خۆیان خستن،که‌ چی دوای کۆتایی هاتنی شه‌ری عیراق وئێران هه‌ر ده‌س به‌جێ په‌لاماری برایەکی خۆی  دا،ئەو برایە کویت بوو، کوێتێک که‌ له‌ به‌ره‌ی نه‌ته‌وه‌ی عه‌ره‌ب دابوو و لە دژی ئیران بە میلۆنان دۆلاری یارمەتی بە حکومەتی عیراق کردبوو، درۆشمه‌کانی حکوومه‌تی عیراق له‌و کاته‌ دا بریتی بوون له‌ "دالاشه‌کان به‌دوامان دا وه‌رن هاکا هه‌ڵمان دڕین!" ئیمە نەوەی سەلاحەدینین و هەرەشەکانی ئیرانی مەجووسی بۆسەر دنیای عەرەب بۆ هەمشە کۆتایی پی دێنین..."  و گه‌لێ دروشمی دیکه‌،ده‌سه‌یری ئه‌م رسته‌یه‌ بکه‌ن بزانن چه‌نده‌ قێزه‌ونه‌ وچه‌نده‌ دوور له‌ هه‌ستی مروڤایه‌تییه‌، دالاشەکان بە دوامان دا وەرن کاتێ ئێمە هەلمان دڕین! وشە بە وشەی بەر بەرییەت و وەحشیگەری لێ دەبارێ، ئه‌مه‌ له‌ حالێکدایه‌ که‌ کاتی خۆی رێژیمی عیراق خۆی به‌ رێژیمێکی پێشکه‌وتووی سۆسیالیستی ده‌زانی وخۆی پێ له‌هه‌موو دنیای عه‌ره‌ب پێشکه‌وتووتر بوو.  لێرەدا بە کورتە سەرنجیک دێمه‌ سه‌ر شه‌ری ناو خۆیی حیزبه‌ کوردستانیه‌کان به‌گشتی، له‌شه‌ری کۆمه‌له‌ ده‌گه‌ل حیزبی دێمۆکرات دا ره‌نگه‌ زۆر که‌س له‌بیری نه‌بێ به‌لام ئه‌گه‌ر بگه‌رێینه‌وه‌ بۆ ئارشیوی ئه‌و کاته‌ ده‌بینین که‌ له‌و شه‌ره‌شدا گه‌لی دڕوشمی ناره‌وا و نابه‌جێ دراون که‌ ئه‌گه‌ر هه‌موومان به‌ ئه‌ده‌بیاته‌که‌ی ئه‌و ده‌می دا بچینه‌وه‌ ره‌نگه‌ لانی که‌م ئەمرۆکە سەبارەت بە دەکار کردنی ئەو وشەو زاراوانە به‌ خۆمان دا بشکێینه‌وه‌،له‌ شه‌ری براکوژی لە باشوری کوردستان دا به‌ تایبه‌تی له‌ نێوان حیزبه‌ کوردستانیه‌کانی ئه‌و به‌شه‌ دا که‌ ماوه‌که‌ی هێنده‌ دوور نییه‌ به‌راستی وشه‌گه‌لی وا له‌دژی یه‌کتری به‌کار هاتووه‌ کە ئه‌گه‌ر ئێستا هه‌رکام له‌ به‌رپرسانی ئه‌و پارتە‌ و به‌ تایبه‌تی به‌شی راگه‌یاندنی حیزبه‌کان گوێ بۆ وتاره‌کانی ئه‌و ده‌می خۆیان له‌ دژی یه‌کتری شل بکه‌ن من له‌و باوه‌ره‌ دام شه‌رم دایان ده‌گرێ. ئه‌وشیوه‌ گوتارانه‌ به‌ ته‌واوی ته‌ژییه‌ له‌ ئه‌ده‌بیاتێکی کۆن دواکەوتووانەو سەر لەبەری  وشه‌و زاراوه‌کان هی سەردەمی ده‌ورانی خێله‌کین. که‌ وایه‌ هیچ که‌س و لایه‌نێکی مودێرن یان موده‌عی مودێرن نابێ رۆژێ له‌ رۆژان له‌دژی نه‌یاران و موخالیفانی خۆیان له‌ ئه‌ده‌بیات و زمانێکی نا مودێرن و دواکه‌وتوو که‌لک وه‌رگرن، ده‌نا به‌ دلنیاییه‌وه‌ ئیدیعاکانیان له‌مه‌ر مودیرن بوون و نوێخوازییه‌وه له‌لایه‌ن کۆمه‌لانی خه‌لکی کوردستان بەتایبه‌تی تویژی لاوان ده‌چیته‌ خانه‌ی گوومانه‌وه‌‌. لیره‌ دا با به‌یه‌که‌وه‌ ئاوریکی خیرا له‌ به‌کار بردنی زمان و ئەدەبیاتی لایه‌نێکی مۆدیرن‌ له‌ گه‌ل موخالیف و دژبه‌ری خۆی دا بدەینەوە، له‌ شه‌ری هێزه‌ هاوپه‌یمانه‌کان ده‌گه‌ل هه‌ردوو حکوومه‌تی تالیبان و ریژیمی عیراق هه‌رگیز رۆژێ له‌ رۆژان له‌ هیچ بلاو کراوه‌یه‌کی ده‌نگی و نووسراوه‌یی هێزه‌ هاوپه‌یمانه‌کان دا نه‌مان دیت که ئەوان‌ ئه‌رته‌ش سوپاکه‌ی خۆیان بۆ هێرش بردن بۆ سه‌ر ئه‌و دوو حکوومه‌ته‌ هانبده‌ن و هه‌رگیز گوێمان لێ‌ نه‌بوو رۆژی له‌ رۆژان ئه‌م هیزانە‌ لەسەر رادیۆ و تەلەویزیۆن دا بلێن "بیان گرن، بیان کوژن، هه‌لاتن و به‌زین و .هتد به‌لکوو له‌ به‌یاننامه‌ ره‌سمییه‌کانییان دا باسییان له‌وه‌ ده‌کرد که‌ مه‌سه‌له‌ن چه‌ند هێرشی هه‌واییان کردووه‌ و هیزه‌ زه‌وییه‌کانییان له‌ چ ئاستێک دان. لەهەمان کات دائەو هیزە پێشکەوتووانە لەماوەیەکی کورت دا توانیویانە بە ئامانجە سەرەکیەکانی خۆیان بگەن،لەم بارەوە هیچ کام لەو دوو حکوومەتەی تالیبان و حکوومەتی عیراقیش وێرای ئەو هەمووە پروپاگەندەیە و ئەو هەمووە چەواشە کارییە  نەیان توانی زیاتر لە چەند مانگ خۆ راگرن و وەک دیواری هەرەس هێناوی کەلاوەکان تێک تەپین. کەوایە ئەوانەی خۆیان بە نوێخواز و پێشکەوتوو دەزانن دەبێ خۆیان لە ئەدەبیاتی خێلەکی و دواکەوتووانە دوور رابگرن و له‌جیاتی چه‌ند پاته‌کردنه‌وه‌ی بۆچوونه‌کان دۆراوه‌کان با هەولێکی راگەیاندنی جیدی بۆ وشیار کردنەوەی خەلکی کوردستان بدەن بۆ ئەوەی چی دیکە کۆمەلانی خەلک و بەتایبەتی لاوان بەرەو بیری توندو تیژی و سرینەوەی لایەنە موخالیفەکان هان نەدرین، ئه‌وجوره‌ سیاسه‌ت کردنه‌‌ ته‌نیا له‌ بیرو باوه‌ره‌کانی کاربه‌ده‌ستانی رێژیمی ئیران ده‌وه‌شیته‌وه‌، با راستی مه‌سه‌له‌‌کان ئاوه‌ژوو و چه‌واشه‌ نه‌که‌ین وباوه‌ر به‌وه‌ بێنین که‌ زه‌مانی ئه‌وه‌ هاتووه‌  روو لە قسەی ئیحساسی وەرگێرین و لانی کەم ئەوەی لە رابردوو دا تەجرەبە کراوە جارێکی دیکە تەجرەبە نەکرێتەوە،فارس گوتەنی" آزمودە را آزمودن خطاست". ساڵی 2007 بڵاو کراوه‌ته‌وه‌

چه‌ند قسه‌یه‌ک ده‌گه‌ڵ زۆرینه‌ی رێبه‌ری .... بابه‌تی کۆن له‌ ئارشیوی گیاره‌نگ وه‌رگیروه‌

چه‌ند قسه‌یه‌ک ده‌گه‌ل ئۆپۆزیسیۆن و زۆرینه‌ ده‌ریبه‌ری حیزبی دیمۆکرات

نووسینی: برایم جه‌هانگیری

 

له‌ دوای بلاو کردنەوەی نامەی ئۆپۆزسیۆنی نێو خۆیی حیزبی دێمۆکراتی کوردستانی ئێران کە لە رۆژی 7/5/1385 کەوتە سەر مالپەرەکان، زۆر کەس چاوەروان بوون کە کێشەکانی ناو خۆیی حیزبی دێمۆکراتی کوردستانی ئێران لەمەو دوا بە شەفافییەتەوە بۆ خەلکی کوردستان باس بکرێ، دیارە خەلکێکی زۆر بە ئۆمێد بوون کە هه‌ردووک لا به‌ تایبه‌تی زۆرینه‌ی رێبه‌ری که ئه‌مرۆ‌ ده‌سه‌لات داری حیزبن به‌ دل فراوانیه‌وه‌ به‌ پیر کێشه‌کانه‌وه‌ بچن و رێگه‌چاره‌یه‌کی سه‌رده‌میانه‌ و یه‌کجاره‌کی بۆ کێشه‌کان بدۆزنه‌وه‌. به‌لام به‌داخه‌وه‌ وه‌ک هه‌ر له‌ سه‌ره‌تاوه‌ هێندێ که‌س له‌و باوه‌ره‌ دا نه‌بوون که‌  چاره‌ سه‌ری کێشه‌کان هێنده‌ ئاسان بێ هه‌ر وای لێهات ونه‌ ته‌نیا هیچ ده‌رمانێک بۆ ئه‌و ده‌رده‌ نه‌دۆزرایه‌وه‌‌ به‌لکوو به‌ پێچه‌وانه‌ کێشه‌که‌ هه‌روا خه‌ریکه‌ گه‌وره‌تر و دژوارتر ده‌بێ. به‌ تایبه‌تی به‌م دواییانه‌ ده‌رکه‌وت که‌ هیچ هه‌نگاوێک بۆ چاره‌سه‌ر کردنێ گرفتەکان نه‌هاویشتراوه‌ و زۆرایه‌تی رێبه‌ری حیزب بێ گوێ دان به‌ بانگاوازی دلسۆزان و ئه‌ندامانی حیزب هه‌روا خه‌ریکی په‌یره‌و کردنی به‌رنامه‌کانی خۆیانن. ئه‌و هاورێیانه‌ له‌ جیاتی به‌خۆداهاتنه‌وه‌ و بیرکردنه‌وه‌یه‌کی جیدی له‌ حال و وه‌زعی حیزب و له‌به‌رچاو گرتنی ئه‌م هه‌لومه‌رجه ‌یه‌کجار ئاسته‌م و حه‌ساسه‌ی ئه‌مرۆ هه‌روا ده‌فکری ئه‌وه‌ دان که‌ چوونکه‌ زۆرایه‌تین هه‌رچی بیکه‌ن و هه‌ر بریارێکی بیده‌ن عادیلانه‌و دادپه‌روه‌رانه‌یه‌ و ئه‌ساسنامه‌ش ئه‌و حه‌قه‌ی پێداون، ئه‌وه‌ له‌حالێکدایه‌ کە کێشه‌ی حیزب کێشه‌ی که‌مینه‌و زۆرینه‌ پاراستنی به‌نده‌کانی پیره‌وی نێو خۆ نیه‌.  ئه‌گه‌ر به‌ چاوێکی دوور له‌ ته‌عه‌سوب و بێ ده‌مارگرژی بروانینه‌ کێشه‌ی ناوخۆیی حیزب ‌راستی قه‌یرانه‌که‌ له‌ چه‌ند شتیکی دیکه‌ دا ده‌بینینه‌وه‌،که ‌یه‌کێک له‌و خالانه‌ نه‌بوونی باوه‌ر به‌ ئازادییه‌، ئێمه‌ ته‌نیا کاتێ خۆمان پێویستیان به‌ بوونی ئازادی هه‌بوو داواکار و خوازیاری ئازادین، به‌لام که‌ ده‌سه‌لاتمان که‌وته‌ ده‌ست نه‌ته‌نیا باوه‌رمان به‌و ئازادییه‌ نامێنێ که‌ لە پێش دا داوامان کردووه به‌ رواله‌ت باوه‌رمان پێی هه‌بووه‌‌ به‌لکوو ئه‌وه‌نده‌ی بۆمان بکرێ ئازادییه‌کان به‌ربه‌ست ده‌که‌ین و له‌دژی راده‌وه‌ستین؟ 

یه‌کێک له‌و خالانه‌ی که‌ هاورێیانی ئۆپۆزیسیۆن له‌ داواکارییه‌کانیان دا هێنابوویان ئه‌وه‌ بوو که‌ له‌ به‌ندی 4 دا هاتبوو:  " له‌ دوو سالی رابردوو دابه‌ سه‌دان که‌س سزا دراون، ته‌شویق کراون، پله‌یان دراوه‌تێ یان لێیان ئه‌ستێندراوه‌ته‌وه‌، نه‌قل کراون‌و ته‌نانه‌ت خراونه‌ته‌ به‌ندیخانه‌وه‌......" هاورێیانی زۆرینه‌ی رێبه‌ری نه‌ ته‌نیا گوێیان نه‌دایه‌ ئه‌و داواکاریه‌ که‌ له‌ لایه‌ن به‌شێک له‌ هاورێیانی خۆیان چ ده ‌رێبه‌ری و چ ده‌ ‌به‌ده‌نه‌ دا مه‌تره‌ح کرابوو به‌ڵکوو هیچ بایه‌خێکیشیان نه‌دایه‌ په‌یامی دلسۆزانی حیزب بۆ ئه‌وه‌ی به‌ یه‌که‌وه‌ دابنیشن و کێشه‌کان چاره‌سه‌ر بکه‌ن، به‌داخه‌وه‌ ئه‌و هاورێیانه‌ به‌ پێچه‌وانه‌ ده‌ستییان کرد به‌ ده‌رکردن و هه‌ڵپه‌ساردن و....... ، به‌ گشتی ئه‌و کارانه‌ی که‌ نه‌ته‌نیا ناتوانێ خزمه‌ت به‌ یه‌کگرتنه‌وه‌ بکات به‌لکوو وه‌زعه‌که‌ به‌ره‌و خه‌راپتربوون و توندو تیژی زیاتر ده‌بات، به‌راستی جێگه‌ی سه‌رسوورمانه‌ له ‌وه‌ها ده‌مێک دا رێبه‌ری حیزب به‌ شانازی بزانێ به‌شێک له‌ باشترین و دلسۆزترین کادره‌کانی ئه‌و حیزبه‌ له‌ حیزب ده‌ربکات؟ ئایا تاوانی ئه‌و هاورێیانه‌ چییه‌؟ ئه‌گه‌ر خه‌یانه‌تیان کردووه‌ با هه‌موو لایه‌ک به‌ خه‌یانه‌ته‌که‌یان بزانێ و خه‌لکی دیکه‌ش بۆی ببێته‌ ده‌رس و په‌ندیان لێوه‌رگرن و خه‌یانه‌ت نه‌که‌ن! ئه‌گه‌ر نا ده‌رکردنی ئه‌ندامی حیزب له‌سه‌ر جیاوازی بیرو باوه‌ر بۆ حیزبێک و بۆ رێبه‌رایه‌تییه‌ک که‌ خۆی به‌ درێژه‌ده‌ری رێگای پێشه‌وا قازی و د. قاسملوو و د. شه‌ره‌فکه‌ندی بزانێ به‌راستی شانازی نییه‌! تازەئەگەر هاتو ئەو بریارانە لە لایەن بەشێک لە حیزب و خۆدی ئەندامەکانیش پەیرەو نەکرا ئەو دەم شک دەکرێتە سەر ناوەندی بریارەکەو زەبرێکیش لە جەستە وپرستیژی حیزبەکە دەدرێ! بێجگە لەمانە ئایا ئه‌و جۆره‌ ره‌فتارانه‌ وامان لێناکات که‌ بپرسین ، ئه‌گه‌ر ئه‌مرۆ نه‌توانین هاورێیانی خۆمان له‌سه‌رجیاوازی بیرو بۆچوونه‌کان ته‌حه‌مول بکه‌ین به‌راستی سبه‌ی چۆن ته‌حه‌مولی دۆستانی کۆمه‌له‌، یه‌کیه‌یه‌تی شۆرشگێران، خه‌بات، و باقی هێزه‌سیاسییه‌کان ده‌که‌ین؟ داخوا ئەمجۆرە کارو کرده‌وانه‌ جگە لە حەرەکەتی دژی دێمۆکراتیک هیچ نێوێکی دیکەیان لەسەر دادەندرێ؟

من جارێکی دیکە وەک تاکێکی کۆمەلگای کوردەواری، وەک مرۆڤێک کە بەپەرۆشەروە دەروانێتە ناکۆکییەکانی ناوخۆیی حیزبێ دێمۆکرات لەو باوەرەدام کە دوای 2 مانگ لە گرتنی هەلوێستی ئۆپۆزیسیۆن بەرامبەر بە زۆرایەتی دە رێبەری حیزبی دێمۆکرات داو چەند دانێشتنێکی رووکەشانە، نەتەنیا کێشەکان بەرەو چارە سەرکردن ناچن بەلکوو وادیارە کە خەراپتریش دەبن و به‌ره‌و ئاقارێکی ترسناک ده‌چنه‌ پێش، دەو نێوەدا ئەوەی ئاشکرایە کرداری زۆرایەتی رێبەری زیاتر بۆچوونەکانی ئۆپۆزیسیۆن پشت راست دەکاتەوە ئەویش بەو مانایەیە کە بەداخەوە سیاسەتی پاکتاو کردن دەنێوخۆی حیزب دا خەریکە رەوتێکی خێراتر بە خۆیەوە دەگرێ ،ئەوەی شایانی باس کردنەو دەبێ بە راشکاوی بکوترێ ئەوەیەکە زۆرایەتی رێبەری بەو کارو کردەوانەی نەتەنیا هیچ خزمەتێک بە حیزبی دێمۆکرات ناکات بەڵکوو زەبرێکی کوشەندەش دەدا لەو ئەزموونەی کە حیزب بە درێژایی تەمەنی لەباری ئازادی رادەربرین و رێزگرتن لە مافی موخالفین و جودابیران بەدەستی هێناوە!  لەو سەردەمەدا پەنابردنە بەر سیاسەتی پاکتاو کردنی هاورییانی جودا بیر لە حیزبێک دا نیشانەی ئەو پەری دواکەوتوویی و بێ متمانەیی بەخۆ دەگەیەنێ وجگە لە بێزاری زیاتری روناکبیران و نووسەرانی گەلەکەمان بەگشتی و ئەندامان و لایەنگرانی وشیاری حیزبی  دێمۆکرات چیدیکەی لێ شین نابێ.

دوا قسە دەگەل زۆرایەتی: هەروەک لە بابەتێکی پێشووتر دا باس کرابوو کە ئومێدێک بە یەکگرتنەوە نابیندرێ ئێستا زیاتر ئەو راستییە تالە خۆی دەرخستووە ، وادیاره‌ ئەو خەون و خه‌یاله‌ی خەڵکی حیزب خۆشەویستی کوردستان لە دووی وێل بوون نایەتە دی، حیزبی دیمۆکرات لەت دەبێ و دەگەل هەموو زەرەر و زیانەکانی دا لەت بوونەکەی زۆر شەریفترە لەم پێکەوە بوونە ی ئێستا! بۆیە جارێکی دیکە هیوادارم بێ ئەوەی لەمە زیاتر هەولی بەدوژمن کردنی هاورییان له‌ هه‌ردووک لابدرێ با بیر لە جودا بوونەوەیکی مەنتیقی و شیاوی حیزبێکی تەمەندرێژی وەک حیزبی دێمۆکرات بکرێتەوە. هاورێیانی زۆرینه‌ دە رێبەری حیزبێ دێمۆکرات دا! لانی کەم لە کاتی جوێ بوونەوە و بۆ یەک جارێش بووبێ خۆتان بە حەقی موتلەق مەزانن، ئەو جۆرە بیرکردنەوانە ئیتر بەراستی زۆر کۆن بوون، ئاخر خۆ ئێمەش نەبووین بە کاربەدەستانێ رێژیمی ئیسلامی ئێران هەرکەس دەگەل مان نەبێ بە دوژمنی بزانین! شەهیدی رێبەر د.قاسملوو لە سالی 1979و له‌ متینگی مەهاباد بە بۆنەی تێکۆشانی ئاشکرای حیزب وتەیەکی بەنرخی پێشکەش کرد، لە قسە هەرە بەنرخەکانی کە بەراستی دەبێ ئاوێتەی گوێ هەموو سیاسەت مەدارێکی کورد بێ ئەوە بوو کە کوتی" ئێمە پیمان وانیە کە هەرکەس دۆستمان نەبێ  دوژمنمانە بەلکوو هەرکەس دوژمن نەبێ ئێمە بە دۆستی خۆمانی دەزانین". ئایا رەفتار و هەلس و کەوتی ئێوەی بەرێز دەگەل ئەو هاورێیانەی حیزبی کە لایەنگری لە ئێوە ناکەن رەفتاری دۆستانەیە؟ ئەگەر ئیوە ئەوشتانە نابینن یان سەرنجیان نادەنێ خۆتان دەزانن بەلام  دلنیا بن خەڵکی کوردستان خەڵکی سالی 78 نیە زۆر لەوە وشیارترە کە بەرامبەر بەم چەشنە رەفتارانە بێ تەفاوەت بێ، ئەوان  بە شیوەی مەدەنی و دێمۆکراتیک هەلوێستی شیاوی خۆیان دەگرن و ئەگەر کەسانێکیش پێیان وایە بۆ هەتاهەتایە دەتوانن راستییەکان لە خەلک بشارنەوە دوچاری هەلەیەکی یەکجار گەورە دەبن.  

هاورێیانی ئۆپۆزیسیۆن!  ئەوەی لە پێش هەموو شتێک دا و بە راشکاوی دەبێ  باس بکرێ ئەوەیە کە بە بروای من و زۆر کەسی دیکە هەلوێستی ئێوە و بلاو کردنەوەی نامەی 20 مادەیی هەلوێستێکی بە جێ و ئازایانە بوو، زۆر کەس لە رووناکبیرانی کوردی دەرەوەی حیزب و بەشێکی زۆر لە ئەندامان و لایەنگرانی حیزب ئەم هەلوێستەیان پێ باشترە لەوەی کە وەک رابردوو تەشکیلات دەنێو تەشکیلات دا ساز بکرێ و بەکردەوە کارو باری حیزبێ ئیفلیج بکرێ، بەلام ئەو پشتیوانی و دیفاع لێکردنە بۆیە نییە کە خەلکی بەرامبەر بە هاورێیانی زۆرینە لە رێبەرایەتی حیزب دا تین بدرێ و بە چاوی دوژمن سه‌یری ئەو هاورییانە بکری ، ئەگەرچی رەفتاری ئەو بەریزانە تا ئێستا دۆستانە نەبووە و نییە،  با لایەنی زۆرایەتیش ئەو مەسەلەیە باش بزانن کە زۆربەی هەرە زۆری ئەو کەسانەی کە دەگەل ئۆپۆزیسیون کەوتوون بۆ ئەوە نیە کە دۆژمنایەتی هاورێیانی زۆرایەتی بکرێ و وەک لە راگەیەندراوەکەی ئۆپۆزیسیۆنێش را دەردەکەوێ ئامانج له‌ هەلوێست گرتنی ئۆپۆزیسیۆن ریفۆرم و چاکسازییە دە حیزبێ دێمۆکرات دا نەک توند و تیژ کردنی دووبەرەکی و دنە دانی هاورێیان لە دژی یەکتری. بۆیە بە تایبەتی ئۆپۆزیسیۆنی ناوخۆیی حیزب باش دەبێ لەو مەسەلە ئاگادار بێت کە ریفۆرم و چاکسازی و پێداچووونەوە بە رابردوو یەکەم هەنگاوی جیددییە بۆ زیاتر دیمۆکراتیزە کردنی ساختاری حیزب، ئەنجامی ریفۆرم و ئیسلاحات له‌ هه‌موو بواره‌کان دا مه‌رجێکی سه‌ره‌کییه‌‌ بو زال بوون به‌ سه‌ر گرفته‌کان داو بێ لەبەرچاو گرتنی ئەم ریفۆرمە حیزبی دێمۆکرات لە داهاتوو دا تووشی گرفت و قەیرانی مودیرییەتی زیاتر دەبێ، ئەو وەزعەی ئێستا ده‌ی بینین بەشێکە لەو قەیرانە گشتییەی کە رەنگە بەرۆکی هەموو حیزبە کوردییەکان لە داهاتوو دا بگرێتەوە، لەم پێوەندییە دا یەکەم هەنگاو بۆ بەدەست هێنانی متمانەی زیاتری خەلک و بۆ ئەوەی نیشان بدرێ کە ئۆپۆزیسیۆن لە داواکاری خۆی و ئەنجامی ریفۆرم دا جیدییە ئەوەیە کە دەبێ سەبارەت بە رووداوەکان شەفافییەتی تەواوی هەبێ، با هەموو لایەک بزانن دانیشتنەکان بە کوێ گەیشتوون؟ هۆی پێک نەهاتن تا ئێستاچیە؟  بۆ ماوەیەکی زۆرە بیدەنگی لە کێشەکە کراوە؟ مرۆڤ کاتێ راپۆرتی پلینۆم ده‌خوێنێته‌وه‌ سه‌ری سوور ده‌مێنێ! ده‌لیی ده‌نێو حیزبێ دێمۆکرات دا هیچ کێشه‌ و هه‌رایه‌ک وجودی نییه‌! له‌ هیچ کوێ دا باس له‌و گرفتە‌ نه‌کراوه‌ کە بۆتە خۆرەو حیزبی لە جوولە خستوووە ! ته‌نیا له‌ کۆتایی دا ده‌لێ که‌ پلۆنۆم ده‌فته‌ری سیاسی مه‌ئمور ده‌کات بۆ چاره‌سه‌ری کێشه‌که‌ ده‌گه‌ل هاورێیان هه‌ول بدات؟! هه‌ولی هاورییانیشمان له‌ ده‌فته‌ری سیاسی دا دیت که‌چه‌نده‌ به‌ دلسۆزییه‌وه‌ و به‌ په‌رۆشه‌وه‌ به‌ پیر راسپارده‌کانی پلینۆمه‌وه‌ چوون! 

هاورێیان ئەگەر پێمان وایە بە شاردنەوەی راستییەکان ئەسراری تەشکیلاتیمان پاراستووە هەلەیەکی گەورە دەکەین، هەموو لایەک باش دەزانین رەنگە ئەوەی بە کێشەی حیزبی دێمۆکرات نەزانێ بە قەولێک تەنها ´´خواجە حافزی شیرازی بێ´´ بۆیە پێویست بە شاردنەوەی شتەکان ناکات، بەرپرسی یەکیەتی لاوان لە لەسەر کار لا براوە، بەشیک لە ئەندامانی یەکیەتی لاوان لەم یەکیەتییە دەرکراون و لە سایتی ناوەندی حیزبێش باس کراوە، مالپەری لاوان گۆردراوەو چه‌ند هاورێیه‌کی دیکه‌ ده‌کراون یان هه‌لپه‌سیردراون و............ زۆر شتری دیکەش.کەوایە لانی کەم ئێستا کە ئیتر هاورێیانی زۆرینە خۆیان جوێ کردۆتەوە یان بلێین ئۆپۆزیسیۆنیان جوێ کردۆتەوە با وردە وردە رو لە شەفافییەت بکەین و خەلکی کورد لە کێشەکان ئاگادار کەینەوە، دیاره‌ ئه‌وه‌ به‌و مانایه‌ نییه‌ که‌ به‌ نووسین وبلاوکردنه‌وه‌ی هه‌وال وخه‌به‌ری گرفته‌کانی نێو خۆیی کێشه‌که‌ توندتر بکه‌ین به‌ڵکو ده‌بێ هه‌ول بده‌ین له‌ ئێستاوه‌ خه‌ڵک به‌و جیاوازیی بیر کردنه‌وه‌ رابێن و فێری دیالۆگ و گۆرینه‌وه‌ی بیرو را بین، ئه‌وه‌ زۆر باشتره‌ له‌وه‌ی سبه‌ی رۆژێ ده‌ست بکه‌ین به‌ نێو نووتکه‌ لێک هه‌لدان تۆمه‌ت بخه‌ینه‌ پاڵ یه‌کتری، له‌و باره‌وه‌ دووباره‌ی ده‌که‌مه‌وه‌ هەرگیز کاری وانەکەین کە ئەو شەفافییەتە کەلێن و کەلەبەرەکە لە نێوان ئۆپۆزیسیۆن و زۆرینەی رێبەرایەتی زیاتر بکات ته‌نانه‌ت له‌ دوای جوێبوونه‌وه‌ش دا،جگە لەمە پاش ئەو کردارانەی زۆرینە کە لە سەرێ دا باسمان کردن چیدیکەش دەبێ بکرێ و ئێمە باسیان نەکەین تا دوژمن پێمان خۆش نەبێ و نەزانێ لە ناو حیزبێ دێمۆکرات دا چ خەبەرە! دیارە بە راگەیەندراوی ئەم دواییە بەشیک لەو شتە درکێنراوە و باس کراوە بەلام پێوێستە زۆر راشکاوانەتر دەگەڵ خه‌ڵکی کوردستان راستییەکان باس بکرێن، هۆی پێک نه‌هاتن و نه‌تیتنه‌وه‌ی رێگه‌چاره‌یه‌ک بۆ حه‌لی کێشه‌کان چییه‌؟ نێو بژی کردنی که‌س و لایه‌نه‌ سیاساییه‌کان بۆ بێ ئاکام ماوه‌ته‌وه‌؟ ئه‌و کێشانه‌ له‌ راستی دا چین که‌ پاش ئه‌و هه‌مووه‌ هه‌وله‌ی بو حه‌ل و چاره‌سه‌ر کردنی دراوه هیچ ئاکامێکی نه‌ بووه‌؟‌

یەکێک لە مەرجەکانی ریفۆرم گۆرانی بنەرەتییە لە راگەیاندن دا، راگەیاندنی ئۆپۆزیسیۆن جارێ هەر لەسەر رەوتی پێشوو دەروا کە ئەوە بۆخۆی جێگای باس و لێورد بوونەوەیە،نەکا ئۆپۆزیسیۆن نیگەرانی ئەوە بێت کە زۆرایەتی حیزب لە راگه‌یاندراوێک دا هەموو ئەو هاورێیانە بە دەرکراو لە قەلەم بدات کە رەنگە لەباری چەندایەتییەوە بگەنە نیوەی حیزبەکە ! دەنا پیم وابێ دەبێ زیاتر لەوە روو لە شەفافییەت بکات و رووداوه‌کان به‌ ئاگاداری خه‌ڵکی کوردستان بگه‌یه‌نێ، ئەوەی حاشای لێناکرێ ئه‌و راستییه‌یه‌ که‌ رێکخراوه‌کانی حیزبی له‌ هەموو شوێنێکی ناوخۆی کوردستان و ده‌ره‌وه‌ دا به‌ش کراوه‌ و که‌رت بووه‌، جوێ بوونه‌وه‌ عه‌مه‌له‌ن به‌ ئه‌نجام گه‌یشتووه‌ و بۆته‌ واقیع، به‌لام له‌به‌ر ئه‌وه‌ی سبه‌ی رۆژێ که‌س نه‌توانێ بلێ ئه‌م لایه‌نه یان ئه‌و لایه‌ن له‌ پێشدا جوێ بۆته‌وه‌ و جوی بوونه‌وه‌ی خۆی راگه‌یاندووه، وەک دەڵێن مەسئولیەتی جوێ بوونەوەکە نەکەوێتە سەر شانی هیچ کامیان‌، هه‌رکەس له‌ ئاست خۆی بێده‌نگی له‌ مه‌سه‌له‌که‌ کردووه‌و هیچ چاره‌سه‌رێکیش ده‌گۆرێ دا نییه‌ و ئاسۆی هیوا به‌ حه‌لی کێشه‌که‌ له‌ شه‌وێکی تاریکی ئه‌نگوسته‌ چاو ره‌شتره‌، له‌ وه‌ها حاله‌تێکدا وه‌ک هاموو لایه‌ک ده‌زانن کاروباری حیزبی له‌ دژی رێژیم به‌ ته‌واوی راگیراوه‌و به‌ حه‌قیقه‌ت که‌س هۆشی به‌سه‌ر رێژیمی ئیسلامیی ئیرانه‌وه‌ نه‌ماوه‌، ئایا ئه‌وه‌ خۆی به‌ فیرۆ دانی وزه‌ و پتانسییه‌لی فه‌عالی لاوانی شۆرشگیر نییه‌ له‌ و کات و ده‌مه‌دا؟ ئایه‌ ئۆپۆزیسیۆن و هاورییانی زۆرینه‌ی رێبه‌ری تا که‌ی ده‌یان هه‌وێ وه‌زعه‌که‌ ئاوا رابگیرێ؟ بەراستی بۆ هەموو مرۆڤێکی شۆرشگێر جێگەی پرسیارە کەکییە خەریکە حیزبی دێمۆکراتی کوردستان بگنخێنێ؟ ئەو حیزبەی کە لە رابردوو دا دوژمنانی ئازادی بە بیستنی ناوەکەشی نەترەیان دەچوو، با لەبیرمان نەچی کە جورئەتی بریار دا یەکیکی دیکەیە لە مەرجەکانی ریفۆرم و ئیسلاحات.


ئه‌و بابه‌ته‌ له‌ مانگی 2006ی10 و له‌ ماڵپه‌ڕی گیاره‌نگ دا بڵاو بۆته‌وه‌

نه‌ک سه‌ت که‌ره‌ت هه‌زار جار گریاوم هاوڕێ

نه‌ک سه‌ت که‌ره‌ت هه‌زار جار گریاوم هاورێ

نووسینی: برایم جه‌ها‌نگیری

ئه‌و قسه‌یه‌ت قه‌ت له‌ بیر ناکه‌م هاورێ به‌ڵام تۆش له‌ بیرت نه‌چێ نه‌ک سه‌ت که‌ره‌ت هه‌زار جار گریاوم هاورێ! گریاوم بۆ ئه‌و خۆزگه ‌و ئاواتانه‌ی بوون به ‌کۆلکـه‌ زێرینه‌ و هه‌ر رۆیشتم و نـه‌ی گه‌یشتمێ، هه‌تا لێی نزیکتر ده‌بوومه‌وه که‌مره‌نگتر ده‌بۆوه! به‌لێ هه‌زار جار گریاوم بۆو مناڵه‌ی له شیرین خه‌ودا به بێ ماڵئاوایی به جێم هێشت، بو و مناڵه‌ی ‌له پێناو ده‌سه‌لاتی تۆ دا قوربانی ده‌بێ!؟ چۆن ‌نه‌گریه‌م‌ كاتێ مرۆڤه له خۆ بردووه‌كان ‌شه‌ر له‌ سه‌ر سفره‌ی ‌به‌تاڵ ‌ده‌كه‌ن، ئه‌وه‌ی ده‌یڵێن باوه‌ریان پێی نییه، قسه‌ی دڵ‌ و زمانیان یه‌ك نێیه! ده‌گریم هاورێ هه‌زار‌ جار‌ ده‌گریم، باخ ویشكه ‌و باخچه سیس كه‌چی ‌‌هی وایه هێشتا ‌هه‌ر بیر له گوڵی سیس بوو ده‌كاته‌وه! خراو ده‌ور و زه‌مانه‌ێكه هاورێ ‌پیاو وه‌بیر ئه‌و شێعره‌ی حافز ده‌كه‌وێته‌وه كه‌ده‌لێ "كچه‌كان شه‌ریانه ده‌گه‌ل دایكانداو كوره‌كان به خوێنی سه‌ری بابیان توونین؟  هاورێ! چه‌ند خۆش ‌ده‌بوو مرۆڤ بۆ جارێكیش بوو بێ له دڵه‌وه ده‌ست به چاوان دا بێنێ و ئـه‌و دنیایه چۆن هه‌یه هه‌ر وای ببینێ نه‌ك چۆنی خۆی پێی خۆشه؟ راستییه‌كان ته‌له‌ویزیۆنی ره‌ش ‌و سپی ‌نین‌ به ‌ده‌ڵقێكی ‌ره‌نگێكی ‌هه‌ر ره‌نگێكی‌ پێمان خۆش بێ‌ به‌و ره‌نگه‌ ‌ته‌ماشای ‌بكه‌ین! من هه‌ر چه‌ندی تێی ده‌فكرم ده‌بینم ئه‌و دنیایه زۆر له‌وه گه‌وره‌تره كه كاتی خۆی جیـران دووكانه‌كه‌م له سه‌ر یه‌ك سانتی میتر زه‌وی شه‌ری ده‌گه‌ل من ده‌كرد، به راستی جێگای هه‌موو لاێك ده‌بێته‌وه . ئێمه‌مانان له زۆر باران گله‌یی له خه‌ڵك ده‌كه‌ین و ره‌فتار گه‌لی ئه‌وان بـه ناپه‌سه‌ند ده‌زانین، ئایا بۆ خۆشمان هه‌ر وا نین ؟! خۆزگه هاورێ پێش كوردایه‌تی ‌و سیاسه‌ت كردن به مانای ‌راسته‌قینه باوه‌رمان به ئینسانیه‌ت‌ و ئینسانبوون هه‌با، دیاره ئێوه‌ش باش ده‌زانن كه ئینسان بوون هه‌ر ئه‌وه نییه كه له ‌سه‌ر دوو لاق برۆین ‌و زمانمان بگه‌رێ، ئینسان به كه‌سێك ده‌کوترێ كه ره‌وشتی ئینسانی هه‌بێ ده‌روونی ته‌ژی بێ له هه‌ست و نه‌ستی ئینساندۆستانه، نه پاره بیگۆرێ و نه كورسی و نه ده‌سه‌لات. زه‌رده‌شت په‌یامبه‌ری راستی و ئه‌خلاق و مرۆڤایه‌تی ئاوای کوتووه: بیری باش، گووتاری باش، کرداری باش. ئایا ئه‌گه‌ر ئیمه‌مانان له‌و سێ بنه‌مایه‌ی بۆ ئینسان بوون دیاری کـراوه ‌ورد بینه‌وه ‌و وه‌ردی ده‌ینه‌وه‌ و کڵاوی خۆمان بکه‌ین به‌ قازی ‌کامه‌یان‌‌‌ ره‌چاو ده‌که‌ین؟ په‌یامبه‌ری ئیسلام فه‌رموویه‌تی :ئه‌وه‌ی بۆ خۆتت ناوێ بۆ دراوسیه‌که‌شت نه‌ت هه‌وێ، ئه‌وه‌ی بۆ خۆت ده‌تهه‌وێ به‌ دراوسیه که‌شتی ره‌وا ببینه.‌ له سه‌دا چه‌ندی ‌موسولمانان ئه‌و فه‌رمایشته به جێ ده‌گه‌ێنن؟ خۆ ئه‌وانه‌ی باوه‌ری غه‌یره‌ دینیان هه‌یه‌و به‌ واتایه‌کی دیکه‌ لاییکن و جۆرێکی دیکه‌ بیر ده‌که‌نه‌وه‌ هێندێ پرنسیبی ئه‌خلاقیان هه‌یه و‌ به‌ پێیه‌ حه‌ز به‌ ته‌ره‌قی و پێشکه‌وتنی هاورێ و هه‌واڵی خۆیان ده‌که‌ن ته‌نانه‌ت له‌و پێناوه‌ دا ئاماده‌ی هه‌موو چه‌شنه‌ یارمه‌تیدانێکن، به‌ڵام ئه‌گه‌ر ته‌نیا و بۆ یه‌کجاریش بووبێ و له‌ ناخی دڵه‌وه‌ وڵامێکی راست به‌و پرسیاره‌ بده‌ینه‌وه‌ ده‌توانین بڵێین ئێمه‌ له‌ ناخی دڵماندا  واین و ئاوا ره‌فتار ده‌که‌ین؟ هاورێ چه‌لان باس له‌ دووروویی مرۆڤه‌کان ده‌کرا، ئێستا خه‌ڵک سه‌ت رووی هه‌یه‌ که‌ ده‌تگاتێ زمان چه‌ور و شیرن، وه‌ک برای گیانی وایه‌ هه‌ر که‌ تێپه‌ری له‌ پشته‌ سه‌رت ئه‌وه‌ی خه‌راپه‌ بۆت هه‌ڵده‌به‌ستێ و ئه‌وه‌‌ی نه‌شبووه بۆت ساز ده‌کا؟ تازه‌ خه‌ڵکیش پێی هه‌ڵده‌ڵێن و له‌ تاریفی دا ده‌گۆترێ فڵانه‌ که‌س پیاوێکی هێنده‌ هێنده‌ زیره‌که‌!!؟ به‌ڵێ هاورێ ئه‌وانه ‌و زۆر نموونه‌ی دیکه‌ش راستی حاشا هه‌ڵنه‌گری کۆمه‌ڵگای ئێمه‌ن، حه‌ز ده‌که‌ین سه‌ر به‌ هه‌موو که‌لێن و قوژبنه‌کانی ژیانی تایبه‌تی خه‌ڵک دا بکه‌ین، هیچ هه‌رێمێک بۆ ژیانی تایبه‌تی که‌س قایل نین ده‌ڵێن جارێک یه‌کێکیان به‌رده‌ باران ده‌کرد، زۆریان له‌ته‌ خشت و به‌ردی پر به‌ چنگ پێدا دا، له‌ نه‌کاو گڵمه‌تێکی وه‌پشتی که‌وت، هاواری لێ بلیند بوو، هه‌موو پێیان سه‌یر بوو یه‌کێ لێی پرسی بۆچی ئه‌و هه‌مووه به‌ردو له‌ته‌ خشته‌یان پێدادای مته‌قت لێوه‌ نه‌هات و به‌و گڵمه‌ته‌ هاوارت لێ بلیند بوو؟ ئه‌ویش به‌ ئه‌سپایی وڵامی داوه‌ ئه‌و گڵمه‌ته‌ هی دۆست بوو؟ به‌ڵێ جار جار بۆ فێنکایه‌تی ده‌روونی گڕگرتوو فرمێسکی چاو به ‌هانای مرۆڤه‌وه‌ دێت و هه‌رگیز ئه‌و فرمێسکه‌ نیشانه‌ی لاوازی نییه‌، ئه‌وانه‌ی له‌و به‌شه‌دا که‌میان هه‌یه نه‌ ته‌نیا نابێ شانازی پێوه‌ بکه‌ن به‌ڵکوو ده‌بێ ئه‌وه‌ بزانن که‌ که‌م‌وکوریان هه‌یه‌ و پێویسته‌ بیرێک له‌ خۆیان و له‌ ده‌روونی خۆیان بکه‌نه‌وه‌. هاورێ ده‌رد زۆره ‌به‌ڵام کورد گوته‌نی زۆر کوتن قۆرئان خۆشه‌، هێنده‌ شتی چه‌وت و لاڕێ ده‌بینی مێشکت تێک ده‌چێ ، پێشینیان کوتوویانه‌ مردوو که‌ مرد لینگی درێژ ده‌بێ، یان کوردان مردوو په‌ره‌ستن، ده‌توانم بلێم ئه‌و وته ‌و په‌نده‌ له‌م ده‌ورو زه‌مانه‌یه‌دا پر به‌ پێستی خۆیه‌تی، زۆر جاران کوردێکی شۆرشگێر له‌ لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتداره‌ دیکتاتۆره‌کانه‌وه‌ گیراوه ‌و زیندانی کراوه‌، له‌ ماوه‌ی زیندانی بوونه‌که‌ی دا که‌س ئاورێکی له‌ ماڵ و منداڵه‌که‌شی نه‌داوه‌ته‌وه‌، هێور هێو‌ر له‌ یادان چۆته‌وه‌، ته‌نانه‌ت له‌ کۆری دۆستان دا که‌س پێکێ ئاره‌قیشی به‌ یادی هه‌ڵنه‌داوه‌، له‌ پر خه‌به‌ر دێ کابرا ئێعدام کراوه‌، ده‌بێته‌ هه‌را، باس باسی له خۆبردوویی و ئازایه‌تی ئێعدام کراوه‌که‌یه, ئه‌وه‌ی به‌ حه‌وت پشتان نا‌گاته‌ شه‌هیده‌که‌ هه‌وڵ ده‌دا خۆی بکاته‌ خزمی پشتێ،  راست پیاو وه‌بیر نه‌قلی ده‌ڵه‌که‌که‌ ده‌که‌وێته‌وه که‌ به‌ زیندی سه‌ر که‌س به‌ تمه‌نێک نه‌ی ده‌کری به‌ڵام که‌وڵه‌که‌ی به‌ چه‌ند به‌رابه‌ری قیمه‌ت ده‌فرۆشرا. هاورێ جار جار مه‌مانان وه‌ک فیلته‌ری ماشێن دێینه‌ به‌ر چاو فیلته‌ری ماشێن تا کار ده‌کا و به‌ که‌ڵکه‌، خاوه‌ن ماشێن هه‌تا رۆن ده‌ماشێنه‌که‌ بکات  به‌ خێرا خۆی په‌رۆیه‌کیش به‌ سه‌رو گوێلاکی فیلته‌ره‌که‌ دادێنێ، به‌ڵام که‌ کۆن بوو یان تووشی خه‌له‌لێک هات توور هه‌ڵده‌درێ و ئاوڕی لێ نادرێته‌وه‌!؟ که‌چی هه‌موو لایه‌ک ده‌زانین مرۆڤ مرۆڤه‌و فیلته‌ر فیلته‌ر.  که‌ وایه‌ به‌ هیچ له‌ونێ ره‌وا نییه‌ به‌ چاوی فیلته‌ر سه‌یری مرۆڤ بکرێ هه‌ر بۆیه نه‌ک سه‌ت که‌ره‌ت هه‌زار جار گریاوم هاورێ؟‌ ئه‌و بابه‌ته‌ له‌ مانگی 9 2006 له‌ ماڵپه‌ڕی گیاره‌نگ بڵاو بۆته‌وه‌

دڵداره‌که‌م 2

هه‌واڵ 2

دڵداره‌که‌م
لێم مه‌پرسه‌ له‌ کوێ ڕا هاتوومه‌وه‌ لات
له‌ به‌ستێنی درۆ و ڕیای زه‌مانه‌وه‌..
له‌ گنجی نێوچاوانی من رامه‌مێنه‌

هه‌موو شه‌وێ
تابووتی ته‌رمی شارێکم
له‌ سه‌ر شانی مردوو دیوه‌ بۆ گۆڕستان
له‌ فرمێسکی قه‌تیس ماوی چاوه‌کانم بۆ ده‌ڕوانی!
قه‌ڵه‌مم دیت
له‌ ساکه‌ ده‌شتی په‌رتووک و پیت و په‌یام..
داماو و دیل...
ده‌سته‌ وه‌ستان
هه‌نگاوم دی
پاشه‌و پاش ده‌گه‌ڕایه‌وه‌
زمانم دی به‌راوه‌ژوو
ده‌هاته‌ ده‌ر
ده‌چۆوه‌ ژوور...
چه‌قۆم ده‌دی ده‌سکی خۆیان ده‌بڕییه‌وه‌
کوڕم ده‌دی بۆ ده‌رباز بوون له‌ زه‌لکاوێک
دایکی کردبووه‌ به‌رده‌بازی په‌ڕینه‌وه‌

******
دڵداره‌که‌م
لێم مه‌پرسه‌ له‌ کوێڕا هاتوومه‌وه‌ لات
له‌ به‌ستێنی درۆ و ڕیای زه‌مانه‌وه‌
ئا له‌م دنیا غه‌ریبه‌ دا
خۆر مه‌ڵبه‌ندی هه‌ڵاتن و ئاوا بوونی گۆڕیبۆوه‌
شه‌و جێگه‌ی رۆژی گرتبۆوه‌
کازیوه‌ زلـله‌ی بوومه‌لێڵ
ده‌یته‌زاند و ده‌تلایه‌وه‌.......
ئا له‌م دنیا غه‌ریبه‌دا
ئاره‌قه‌ی شووره‌ییم ده‌دی
تک تک...
به‌ ته‌وێڵی پیاوه‌تی دا ده‌تکایه‌وه‌
نا...نا
دڵداره‌که‌م!
له‌ به‌ستێنی درۆ و ریای زه‌مانه‌وه‌
له‌ هه‌ستی پڕ خه‌یاڵی من
تۆ چیت نه‌وێ
تا ڕۆژی مه‌حشه‌ری خودا.....
هه‌ستانه‌وه‌....

ره‌وه‌ند - 1378 مه‌هاباد

یادی از یک قهرمان مجاهدین خلق

یادی از یک قهرمان مجاهدین خلق   بهمن شاکری  
       
      ابراهیم جهانگیری        بخش سوم و پایانی

سلول 32 زندان اطلاعات ارومیه‌ که‌ تک نفره‌ بود اینک 4 نفر در آن بسر میبردند، نه‌ خوابی نه‌ استراحتی نه‌ زندگی بود.... چند روزی گذشته‌ بود که‌ جنگ اعصاب بالا گرفت و دیگر سر کوچکترین مسئله‌ی دعوا و داد و بیداد بود.  برای ما‌ جایی نبود که‌ بنشیینیم چه‌ رسد به‌ جایی برای خواب. بی خوابی و نبود کوچکترین و کمترین امکان استراحت اعصابی برای کسی باقی نگذاشته‌ بود. هدف آوردن  این3 نفر به‌ سلول کوچک و باریک من نیز دقیقا همین بود، آنها ، زندانبانان و مسئولین زندان این کار را طبق برنامه‌ انجام میدادند، این بخشی از وظیفه‌ آنها بود و بخشی از شکنجه‌ بسیار ساده‌ برای ما. یادم میاد شبی مرا بیرون بردند، بی هیچ صحبت و گفگویی مرا به‌ حیاط زندان بردند، به‌ یک دست من دستبند زدند و دستبند را به‌ میخی که‌ به‌ دیوار و در قسمت بالای دیوار کوبیده‌ شده‌ بود آویزان کردند، طرف راست من نفر دیگری بود که‌  هرگز ندانستم چه‌ کاره‌ است و چرا او را گرفته‌اند .... از لهجه‌اش در حین فریاد و ناله‌ش معلوم بود که‌ او ترک است. من که‌ تازه‌ به‌ همسایگیش آمده‌ بودم فریادهای او کلافه‌ام کرده‌ بود، پس از مدتی کوتاه دیگر خاموش ماند.  کم کم درد عجیبی را در قسمت دست راستم که‌ با دستبند تقریبا به‌ حالت نیمه‌ آویزان مینمود احساس کردم. نوک پاهام بشدت خسته‌ بودند و تحمل نگهداری وزن بدن را دیگر نداشتند، تا کف پاهایم را زمین میگذاشتم احساس میکردم قسمت سمت راستم از کتف تا کمر کنده‌ میشود، درد تحمل ناپذیری را حس میکردم، نمیدانم چه‌ مدت گذشته‌ بود اما زمانی که‌ به‌ هوش آمدم دیدم که‌ روی صندلی و روبروی یکی از بازجوها نشسته‌ام. 
 حال بعد از این پذیرایی باید به‌ سلولی بر میگشتم که‌ در آن جای نشستن نبود چه‌ رسد به‌ استراحت و خوابیدن، در این مواقع بهمن مرا دلداری میداد و گاهی با مشت و آرام آرام  شانه‌هایم  را ماساژ میداد. اما این دردها را تسکین نمیداد زیرا در شرایطی بودیم که‌ در واقع نه‌ زندگی بلکه‌ مرگ تدریجی را تجربه‌ میکردیم . شبی ناگهان شمس الدین که‌ پیرمردی ساکت و آرام بود رعشه‌ بر اندامش افتاد و رنگش سفید سفید شد،  بهمن به‌ سرعت در را کوبید و شروع به‌ داد وفریاد کرد که‌ سریع کمک کنید شمس الدین  سکته‌ کرده‌ است . باور کردنش هنوز هم مشکل است که‌ هیچ کسی در را نگشود و تنها از دریچه‌ کوچکی که‌ درب سلول داشت یک نفر نگاه کرد و گفت دکتر نداریم، برایش دعا کنید.!
 آنشب یکی از سخترین شبهای زندگی من بود، یک نفر داشت جان میداد  آنهم در وسط شهر و مرکز استانی که‌ میشد در عرض 10 دقیقه‌ او را به‌ بیمارستان رساند، اما کسی اهمیتی نمیداد. دشنامهای آنشب بهمن استثنایی بود، به‌ زمین و زمان فش میداد، هر چه‌ از دهنش در میآمد نثار‌ مقدساتشان میکرد. اما بازکسی گوشش بدهکار نبود. تا صبح بر بالین شمس الدین نشستیم و شانه‌هایش و گردنش را به‌ آرامی ماساژ میدادیم، تنها کاری که‌ از دستمان بر میآمد همین بود. طرفهای صبح شمس الدین چشمانش را گشود، اما دیگر او شمس الدین شب قبل نبود، قیافه‌ش به‌ کلی تغییر کرده‌ بود، چانه‌ش کچ شده‌ بود و یکی از چشماش کوچک و بطرف دیگری متمایل بود، دستش بالا نمیآمد و به‌ قولی یک طرف بدنش را از دست داده‌ بود ...... گریه‌ میکرد و ما نیز با هر قطره‌‌ اشک شمس الدین برایش اشک میریختیم .
 آنروز طرفهای عصر شمس الدین را بردند و من دیگر او را ندیدم، نمیدانم آیا چه‌ بر سرش آمد. ما اینک 3 نفر بودیم ، من و بهمن و بیوک امینی، شاید مدت 10 تا 15 روز ما با این وضعیت زندگی کردیم روزی بیوک را نیز خواستند و او نیز رفت و دیگر بر نگشت. حال دوباره‌ من و بهمن در آن سلول مانده‌ بودیم. سکوت عجیبی سلول را فرا گرفته‌ بود، واقعا دلمان برای جنگ و دعواهایی که‌ به‌ خاطر نبود مکان مناسب برای استراحت روی میداد  تنگ شده‌ بود. اما اینک میتوانستیم بخوابیم، سلول انفرادی ما اینک تا اندازه‌ی راحتتر شده‌ بود.
 روزی مرا صدا کردند، گفتند ملاقات داری! راستی هیچ باو‌رم نشد، بعد از چند ماه بیخبری مطلق اینک چنین خبری برایم شوک آو‌ر بود. ساعت نزدیک 10 صبح بود که‌ به‌ من گفتند آماده‌ شو ملاقات داری، اما تا چند ساعت کسی مرا صدا نزد، این نیز عذاب آور بود، فکرهای عجیب و غریبی به‌ سرم میزد، بهمن مرتب میگفت ممکنه‌ ملاقات داشته‌ باشی و ممکنه‌ دروغ هم بگویند و بخواهند بیشتر اذیتت کنند، بشین زیاد بیتابی نکن. ناگهان درب سلول باز شد و مرا صدا زدند. طبق معمول چشم بندم را زده‌ و بیرون رفتم. مرا به‌ اطاقی هدایت کردند و صدایی به‌ من گفت چشم بند را بردارم. من نیز چشم بند را برداشتم و یک نفر ریشو  با لباس شخصی و یک نفر با اونیفورم سربازی را جلو خود دیدم. لباس شخصی گفت ملاقات داری، نیم ساعته‌ تمامش کن. گفتم باشه‌ ، میتونم بپرسم چه‌ کسی به‌ ملاقاتم آمده‌؟ گفت برو ببین. هنوز باور نمیکردم و تا اندازه‌ی نگران بودم.  داخل اطاق شده‌ و بر روی صندلی مادر پیرم را دیدم که‌ چنان شکسته‌ شده‌ بود قیافه‌اش را به‌ سختی میشناختم ، خواهرم نیز آنطرفتر . مادرم بی اعتنا به‌ من نگاهی کرد و سرش را به‌ طرف خواهرم برگرداند، گفتم مادر منم... ابراهیم.... مادرم فورا از جا بلند شد و گفت این که‌ ابراهیمه‌....... 
 بله‌ مادرم مرا نشناخت و من نیز مادرم را به‌ سختی شناختم ، تقریبا 10 سالی بود از همدیگر دور بودیم. نیم ساعتی را با هم صحبت کردیم، و مادرم با زبان کردی پرسید آیا جات خوب هست، ناراحت که‌ نیستی؟ گفتم مادر جان باور کن ، خیلی جایم خوبست، 10تا 12 نفر توی یک اطاق زندگی میکنیم، تلویزیون داریم، هر روز میریم هواخوری و ورزش و .... هیچ نگران نباش. دروغ محض تحویل مادرم دادم، به‌ دو دلیل، دلیل اول و اصلی این بود که‌ نمیخواستم مادرم به‌ هیچ نوع ناراحت شود و بیشتر از این نگران من باشد. دلیل دوم میدانستم نفری که‌ بغل دستم و در اطاق ملاقات ایستاده‌ است یا کرد است و یا کردی خوب بلد است.
  ملاقات خیلی سریعتر از آنکه‌ میپنداشتم تمام شد، به‌ سلول برگشتم. بهمن از جا پرید، ملاقات بود؟ گفتم آره‌ ؟ پرسید کی بود؟ گفتم مادرم! گفت،  بشین تۆ آزادی!  نشستم و بهمن داشت برایم از دلایل آزاد شدنم تعریف میکرد. در میان گفته‌هاش پرسید، اگر آزاد شدی من پیامی دارم برای پدرم آیا پیام مرا میرسانی؟ گفتم بهمن انشالله‌ تو هم قبل از من آزاد میشی. گفت نه‌ دیگر کار من تمام است. اما تو اگر آزاد شدی باید بری پیش پدرم، در نقده‌ قنادی داریم در خیابان........... خیلی به‌ او سلام برسان و بگو بهمن میگفت مرا حلالم کنید و ......... من به‌ بهمن نگاه میکردم  و ناخود آگاه اشک میریختم، ناگهان او نیز صدایش گرفت و اشکهایش جاری شد.
  دو هفته‌ای از اولین ملاقاتم گذشته‌ بود که‌ یک روز در سلول به‌ صدا در آمد. ابراهیم جهانگیری وسایلت را جمع کن! سریع بیا بیرون. فرصت نبود، وسایلم را جمع کردم و بهمن را در آغوش گرفتم. لحظه‌ جدایی فرا رسیده‌ بود، خدا حافظی کردم ، چشم بندم را زدم و بیرون آمدم، در سلول باز با صدای بلند بسته‌ شد، بهمن دا میزد ، ابراهیم یادت نره‌ بیرون هم که‌ رفتی آنجا نیز خود زندانی است بزرگتر، مثل همین زندان، تنها تفاوتی که‌ دارد آنجا زندانش سقف ندارد و اینجا سقفش بسته‌ است. من ایستاده‌ بودم و به‌ آخرین حرفاش گوش میدادم که‌ ناگهان از پشت به‌ شدت من را هل داده‌ به‌ صورتی که‌ کم مانده‌ بود به‌ زمین بخورم، هه‌ی.... چرا ایستاده‌ای و به‌ این مضخرفات گوش میدی....... من را به‌ اطاقی بردند و گفتند ، تو آزادی اما 8 سال حبس تعلیقی داری، سر از پا خطا کنی 8 سال به‌ اضافه‌ ......
  از راهروها مرا میکشیدند و من احساس میکردم راه طولانی تری را در مقیاس قبلی  پیمودم ، هوای سردی را حس کردم، چشمم را باز کردند، هیاهو و رفت و آمد ماشینها و مردمی که‌ که‌ از آن نزدیکی میگذشتند نشان از آزادیم بود، اینک آزاد بودم اما نمیدانستم کجایم و کجا باید بروم. از یکی پرسیدم فلکه‌ مهاباد کجاست، آنجا را میشناختم و میدانستم که‌ میشود از آنجا سوار ماشین شد و به‌ مهاباد رفت. آن فرد مرا راهنمایی کرد.  مشکل این بود هیچ پولی نداشتم. تاکسی نگه‌ داشت و گفت کجا میری؟ گفتم فلکه‌ مهاباد اما پول ندارم. خندید و گفت تاکسی مفتی میخوای باید بری قم! گفتم از زندان تازه‌ آزاد شده‌ام و هیچی ندارم. میخواست حرکت کند اما برگشت و گفت کی آزاد شدی؟ گفتم همین الان. سوار شو! سوار شدم و مردانگی کرد و تا دروازه‌ مهاباد من را رساند. از آنجا نیز با سواریهای مهاباد و با ماشین فردی که‌ مرا و خانواده‌ من را خوب میشناخت به‌ مهاباد آمدم. به‌ مهاباد که‌ رسیدیم، او میخواست مرا به‌ درب خانه‌ پدریم برساند و من هم میخواستم پول کرایه‌ش را بدهم، اما هرچه‌ گشتیم خانه‌  را پیدا نکردیم. کوچه‌ها عجیب تغییر کرده‌ بودند. سراغ منزل حاجی جهانگیر را از یک نفر گرفتیم. چند خانه‌ آنطرفتر منزل پدرم بود. ماشین مرا پیاده‌ کرد و هرچه‌ اصرار کردم  صبر کند تا من پولش را بیاورم اما او خدا حافظی کرد و رفت.
  در زده‌ و داخل خانه‌ شدم، پدرم با موهای کاملا سفید بر روی پله‌ها نشسته‌ بود. سلام کردم و او را در آغوش گرفتم. پدرم از من سراغ مادرم را پرسید، گفتم او را ندیده‌ام . گفت از دیروز آمده‌اند ارومیه‌ برای ملاقات شما. گفتم من هیچ خبری از آنها ندارم. بالاخره‌ طرفهای عصر مادرم و خواهرم که‌ برای ملاقات من به‌ ارومیه‌ آمده‌ بودند  نیز بر گشتند.
 چند هفته‌ای گذشته‌ بود و من فقط در فکر دین و امانتی بودم که‌ میبایست به‌ صاحبش میرساندم. کار آسانی نبود، من با این سابقه‌ و با چنین وضعیتی چگونه‌ میتوانستم برم نقده‌ و قنادی شاکری را پیدا کنم؟ اما شب و روز  تو فکر پیام بهمن و رساندن آن  به‌ پدرش بودم. روزی سوار ماشین شده‌ و به‌ سوی نقده‌ حرکت کردم، دلهره‌ عجیبی سراپایم را فرا گرفته‌ بود، نگران بودم به‌ شدت، اما از چی دقیقا نمیدانستم. به‌ ماشین سواری گفتم که‌ مرا در آن خیابان پیاده‌ کند. او نیز مرا در نقده‌ و آنجا که‌ میخواستم پیاده‌ کرد، بعد از مدت کوتاهی  قنادی پدر بهمن  را پیدا کردم. چند نفری نشسته‌ بودند، نمیخواستم زمانی که‌ من پدرش را میبینم کسی آنجا باشد. دوری زدم و برگشتم، هیچ کس داخل مغازه‌ نبود. وارد مغازه‌ شدم و سلام کردم. پیرمردی با موهای سفید پشت ویترین ایستاده‌ بود،  گفت بفرما، پالوده‌ میخوای ، بستنی، شیرینی...... و من فقط نگاهش میکردم... ناگهان حرفش را قطع کرد و بعد از لحظه‌ی سکوت پرسید، از زندان آمدی بیرون؟ موهای سرم هنوز بلند نشده‌ بود و شاید این یکی از دلایل متوجه‌ بودن پدر بهمن بوده‌ باشد که‌ من زندانی بودام، گفتم بله‌. گفت پیش بهمن بودی؟ گفتم بله‌ و این پیام را برای شما دارم........................ گوش فرا داد و به‌ آرامی اشکهایش سرازیر شد،  برای لحظه‌ی او را در اغوش گرفتم.... سرش را بلند کرد و گفت: اعدامش کردند، بچه‌ام را کشتند............


http://ebrahim-jahangiri.blogspot.ca/