پێگەیەک بۆ دەربڕینی بیری ئازاد، بیری رەخنەگرانەی سەردەم. ئەو بیرەی رەخنە دەگرێ بەڵام حورمەتی بەرامبەرەکەی رادەگرێ
Friday, 30 November 2012
Monday, 12 November 2012
بابهتێکی کۆن
ئهو بابهته له ساڵی 1379 یان 78 و له یه ئهنجومهنی ئهدهبی مههاباد خوێندرایهوه و پاشان له یهکیک له گۆڤارهکان دا چاپ و بڵاو بۆوه.
کهرمێش
نووسینی برایم جههانگیری
له بهر دهرکی خهڵهفهکه ئاپۆڕای مێشههنگوینهکان له دوورهوه دیار بوو، زۆر به پهله به سهر و سهکوتی یهکتردا وهسهر دهکهوتن، چ ئهوانهیدههاتنه دهر، چ ئهوانهی دهچوونه ژوور. ههرچی له دهرێڕادههاتهوه ههڵاڵهیهکی زێڕینی له پێ هاڵاندبوو، گرمووله ببوو. به لهز خۆیان ده ژوور دهکوتا، دهبوو زۆر بهخێرایی شانهکه بتهنن و خورتومی بچووکی پڕ له شیلهیان لهوێدا بهتاڵ بکهن تا شیرینترین و جوانترین خواردن بهرههم بێنن. مێشههنگوینهکان زۆر بهخێرایی خۆیان به ژووری خهڵهفهکهدادهکرد تا زهرگهته و ژهنگهسوورهکان پڕیان پێدا نهکهن و ههڵیاننهپاچن.
دهوروبهری خهڵهفهکه وهک شهڕگهیهکی نابهرابهر وابوو. چهندین لاشهی مێشهنگوین لهم لاو لهولای خهڵهفهکه کهوتبوون. چهند زهرگهته و ژهنگهسوورهیهکیش کهوتبوونه سهرپشت و هێشتا نووزهیان تیدا مابوو و قاچهکانیان بهئاستهم دهجووڵانهوه.له ئاسمانی خهڵهفهکه چهند مێشخۆرکهیهک لهنگهریان بهستبوو، جاروباره وهک فرۆکه شهڕکهرهکان مانۆڕیان دهدا و زۆر به خێرایی دادهبهزین و به توندیش تێههڵدهگهڕانهوه. دهنگی پێکدادانی دندووکهکانیان له خوارێڕا دهبیسرا، کهسیش نەیدهزانی ئاخۆ چیان وهبهر دندووکی هاتووه یان نا، بهلآم به دڵنیایییهوه ئهوان گهورهترین مهترسی بوون بۆ مێشههنگوینهکان.
ئهوه ژیانی دهرهوهی خهڵهفێکه و من لهوه دڵنیام که ژیانی ههموو خهڵهفهکانی دنیا له دهرهوه ههر ئاوهایه. مهودای مهرگ و ژیان لهوێ زۆر کورته؛ رهنگه وهک هی مرۆڤهکان ههر یهک ههناسه بێ.
ناو خهڵهفهکه دنیایهکی دیکهی ههیه، لهوێ یاسا ههیه،یاساش ههر لهوان جوانه، مهلهکه له سهرووی ههموویانهوهیه و ڕێزی تایبهتی لێدهگیرێ. ئهو زیاتر خهریکی گهرادانانه. ههمیشه دهستهیهک له مێشهکان بهدەوریدا دێن و دهچن، به بای باڵهکانیان باوهشێنی دهکهن، ناهێڵن هیچ غهور بیگرێ و تۆزی لێبنیشێ. ئهو دهستهیهی شهڕگهیان به لاشهی خۆیان داپۆشیوه، بهرهی لاوی ناو خهڵهفهکهن، مهلهکه ئهوانی بۆ پاراستن و پاسهوانییخهڵهف لهبهر دهرگا داناوه. ئهوان بوێرترین و ئازاترین مێشی ناوخهڵهفهکهن. که یهکیان به ژاری ژهنگهسوورهیهک تێکدهچڕژێ و دهگلێ، دهسبهجێ یهکی دیکه جیگای پڕدهکاتهوه. دهستهیهک له مێشهکان خزمهتی بهچهکان(بێچووەکان) دهکهن، خواردنیان دهدهنێ، پێیانڕادهگهن، گهورهیان دهکهن، ڕازی فڕین و مانای ژیانیان فێردهکهن. دهستهیهک ئاوێ دێنن، دهستهیهک بهبای باڵهکانیان و بوونی ئهو ئاوه، کولێر و فێنککهرهوه ساز دهکهن و خهڵهفهکه فێنک دهکهنهوه. دهستهیهک پاک و خاوێنیی خهڵهفهکهیان له ئهستۆیه و کهسیش خۆ لهکار نادزێتهوه. ههرگیز دوو مێشی خهڵهفیک پێکهوه به شهڕ نایهن. ئهگهر له لاوهشڕایهکێکڕێی لێگۆڕا، ئهوان تهنیا ڕایناگرن؛ ئیدی گهلهکۆمهکی لێناکهن و باڵهکانی ناقرتێنن. مێشهکان ههر ههموویان له ههنگوینهکه دهخۆن، بهڵام ههرگیز بهشی یهکتری ناخۆن. پهلهیان له زۆرخواردن نییه، به پیچهوانه ههوڵی کهم خواردن دهدهن، چون دهزانن زستانیان لهبهره.
لهم نێوەدا مهلهکه به شیلهی ساهانه بهخێو دهکرێ؛ تهنانهت بهدهمیهوه دهکهن، ئاخر ئهگهر ئهو نهبێ ئهو نهزم و نیزامه لهبهر یهک ههڵدهوهشی. وێڕای مهلهکه، کهرمیش ههیه، ئهویش هیچ ناکا؛ ئهویش دهبێ بهدهمیهوه کهن.ههندێک دهڵین تهمبهڵه، بۆیه وایه، ههندێک دهڵین نا، وای بۆ لواوه، ههرچۆنێ بێ، فهرق ناکا، کهرمیش کار ناکا و دهبێ خواردنی به دهمیهوه کهن.
ئهو گێرهو کێشهیه ههموو دهم و ههموو ژهم ههر ههیه، له نێوان پاییز و هاویندا، مرۆڤ، هێدی هێدی بهرهو خهڵهف ههنگاو دهنێ، پاشووی خهڵهف دهکاتهوه و دووکهڵی دهدا، مێشهکان دههارووژێن، یهکێک هاتووه، خهریکه سامانیان به تاڵان دهبا، ههرچی له توانایان دا ههیه دهیکهن، بهڵام دهرهقهتی فێڵ و تهڵهکهکانی مرۆڤ نایهن، ئهو به چاکی سهرو پۆتهڕاکی خۆی داپۆشیوه، سهریان سووڕ دهمێنێ؛ که مێشخۆرکه تینی بۆ دههێنان، به کۆمهڵ هێرشیان دهکرده سهر و مێشخۆرکهیان ڕاودهنا تا دهبوو به نوختهیهک، بهڵام ئهو فێڵهیان نهدیتبوو.
مرۆڤ، خهڵهف پڕ دهکا له دووکهڵ، ههنگوینهکهی بهتاڵ دهکا و تهنیا لاوێچێ بۆ بژیوی مێشهکان بهجێ دێڵێ، نا نا، نهک بۆ بژیوی ئهوان، بهڵکوو بۆ ئهوهی ئهوان بمێنن و ساڵی داهاتوو بهروبوومی دیکهی بۆ بهرههم بێنن و ئهو ڕهوته دووباره بێتهوه.
پاییز دادێ؛ چۆک لهبهر زستان دادهدا، دهستهو یهخه دهبن، سهرماو شەختە هێرش دێنن، ورده ورده زارکی خهڵهف بۆ گرتن ئاماده دهبێ. میشهکان پاڵ وێکدهدهن، خۆ کۆ دهکهنهوه، بهگهرمای لهشیان سهرما دهڕهتێنن. مرۆڤ لۆچێ ههنگوینی بۆ هێشتوونهتهوه، ههندێک دهڵێن ئهوە بێئینسافییه و ههندێک دهڵێن ڕهوتی ژیان ئاوهایه و مرۆڤ زیرهکه و له کاری خۆیدا شارهزایه. مێشهکان سهریان لێناشێوێ، با مرۆڤ ئازووخهی کهمیشی بۆ به جێ هێشتبن، ئهوان دهروهست نین، ئهوان بۆ زۆرخواردن کێ بهر کێ ساز ناکهن؛ کیشه لهسهر کهم خواردنه. مهلهکه دهبێ بمێنێ، ئهو نهبێ نهزمی ژیان تێکدهچێ، مهلهکه دهبێ بمێنێ و دیسان خواردنی بهدهمیهوه کهن. مێشهکان لهم دهمه ئاستهمهدا، ههم دهبێ به دهمی مهلهکهوه کهن و ههمیش به دهمی کهرمێشهکانهوه کهن. مهلهکه کار و باری دیاره و دهبێ بمێنێ؛ ئهو تهکبیری ساڵی داهاتوشی کردووه.
کهرمێش چی؟ کهرمێشهکان تهنیا له کاتی گهراداناندا و له سهرهتای بههاردا، بۆ جووتبوون لهگهڵ مهلهکه و دروست بوونی بهچە بهکار دێن؛ ئهوان کار ناکهن، بهچهکان پهروهرده ناکهن، بۆ دیفاع له خهڵهفهکه قهت گیانی خۆیان ناخهنه مهترسییهوه، ههڵاڵه و شیله ناهێننهوه، کار و پێشهیان خواردن و نوستنه و هیچی دی! ههتا بڵێی زۆرخۆریشن.ههر بۆیه باڵهکانیان دهقرتێنن و فڕێیان دهدهنه دهرهوه و زارکی خهڵهفهکه دهبهستن. ئاخر ئهوان ڕازی فڕین، مانای ژیان، لهززهتی مهرگی پیرۆزیان نهناسیوه.
ئهو بابهته له ساڵی 1379 یان 78 و له یه ئهنجومهنی ئهدهبی مههاباد خوێندرایهوه و پاشان له یهکیک له گۆڤارهکان دا چاپ و بڵاو بۆوه.
کهرمێش
نووسینی برایم جههانگیری
له بهر دهرکی خهڵهفهکه ئاپۆڕای مێشههنگوینهکان له دوورهوه دیار بوو، زۆر به پهله به سهر و سهکوتی یهکتردا وهسهر دهکهوتن، چ ئهوانهیدههاتنه دهر، چ ئهوانهی دهچوونه ژوور. ههرچی له دهرێڕادههاتهوه ههڵاڵهیهکی زێڕینی له پێ هاڵاندبوو، گرمووله ببوو. به لهز خۆیان ده ژوور دهکوتا، دهبوو زۆر بهخێرایی شانهکه بتهنن و خورتومی بچووکی پڕ له شیلهیان لهوێدا بهتاڵ بکهن تا شیرینترین و جوانترین خواردن بهرههم بێنن. مێشههنگوینهکان زۆر بهخێرایی خۆیان به ژووری خهڵهفهکهدادهکرد تا زهرگهته و ژهنگهسوورهکان پڕیان پێدا نهکهن و ههڵیاننهپاچن.
دهوروبهری خهڵهفهکه وهک شهڕگهیهکی نابهرابهر وابوو. چهندین لاشهی مێشهنگوین لهم لاو لهولای خهڵهفهکه کهوتبوون. چهند زهرگهته و ژهنگهسوورهیهکیش کهوتبوونه سهرپشت و هێشتا نووزهیان تیدا مابوو و قاچهکانیان بهئاستهم دهجووڵانهوه.له ئاسمانی خهڵهفهکه چهند مێشخۆرکهیهک لهنگهریان بهستبوو، جاروباره وهک فرۆکه شهڕکهرهکان مانۆڕیان دهدا و زۆر به خێرایی دادهبهزین و به توندیش تێههڵدهگهڕانهوه. دهنگی پێکدادانی دندووکهکانیان له خوارێڕا دهبیسرا، کهسیش نەیدهزانی ئاخۆ چیان وهبهر دندووکی هاتووه یان نا، بهلآم به دڵنیایییهوه ئهوان گهورهترین مهترسی بوون بۆ مێشههنگوینهکان.
ئهوه ژیانی دهرهوهی خهڵهفێکه و من لهوه دڵنیام که ژیانی ههموو خهڵهفهکانی دنیا له دهرهوه ههر ئاوهایه. مهودای مهرگ و ژیان لهوێ زۆر کورته؛ رهنگه وهک هی مرۆڤهکان ههر یهک ههناسه بێ.
ناو خهڵهفهکه دنیایهکی دیکهی ههیه، لهوێ یاسا ههیه،یاساش ههر لهوان جوانه، مهلهکه له سهرووی ههموویانهوهیه و ڕێزی تایبهتی لێدهگیرێ. ئهو زیاتر خهریکی گهرادانانه. ههمیشه دهستهیهک له مێشهکان بهدەوریدا دێن و دهچن، به بای باڵهکانیان باوهشێنی دهکهن، ناهێڵن هیچ غهور بیگرێ و تۆزی لێبنیشێ. ئهو دهستهیهی شهڕگهیان به لاشهی خۆیان داپۆشیوه، بهرهی لاوی ناو خهڵهفهکهن، مهلهکه ئهوانی بۆ پاراستن و پاسهوانییخهڵهف لهبهر دهرگا داناوه. ئهوان بوێرترین و ئازاترین مێشی ناوخهڵهفهکهن. که یهکیان به ژاری ژهنگهسوورهیهک تێکدهچڕژێ و دهگلێ، دهسبهجێ یهکی دیکه جیگای پڕدهکاتهوه. دهستهیهک له مێشهکان خزمهتی بهچهکان(بێچووەکان) دهکهن، خواردنیان دهدهنێ، پێیانڕادهگهن، گهورهیان دهکهن، ڕازی فڕین و مانای ژیانیان فێردهکهن. دهستهیهک ئاوێ دێنن، دهستهیهک بهبای باڵهکانیان و بوونی ئهو ئاوه، کولێر و فێنککهرهوه ساز دهکهن و خهڵهفهکه فێنک دهکهنهوه. دهستهیهک پاک و خاوێنیی خهڵهفهکهیان له ئهستۆیه و کهسیش خۆ لهکار نادزێتهوه. ههرگیز دوو مێشی خهڵهفیک پێکهوه به شهڕ نایهن. ئهگهر له لاوهشڕایهکێکڕێی لێگۆڕا، ئهوان تهنیا ڕایناگرن؛ ئیدی گهلهکۆمهکی لێناکهن و باڵهکانی ناقرتێنن. مێشهکان ههر ههموویان له ههنگوینهکه دهخۆن، بهڵام ههرگیز بهشی یهکتری ناخۆن. پهلهیان له زۆرخواردن نییه، به پیچهوانه ههوڵی کهم خواردن دهدهن، چون دهزانن زستانیان لهبهره.
لهم نێوەدا مهلهکه به شیلهی ساهانه بهخێو دهکرێ؛ تهنانهت بهدهمیهوه دهکهن، ئاخر ئهگهر ئهو نهبێ ئهو نهزم و نیزامه لهبهر یهک ههڵدهوهشی. وێڕای مهلهکه، کهرمیش ههیه، ئهویش هیچ ناکا؛ ئهویش دهبێ بهدهمیهوه کهن.ههندێک دهڵین تهمبهڵه، بۆیه وایه، ههندێک دهڵین نا، وای بۆ لواوه، ههرچۆنێ بێ، فهرق ناکا، کهرمیش کار ناکا و دهبێ خواردنی به دهمیهوه کهن.
ئهو گێرهو کێشهیه ههموو دهم و ههموو ژهم ههر ههیه، له نێوان پاییز و هاویندا، مرۆڤ، هێدی هێدی بهرهو خهڵهف ههنگاو دهنێ، پاشووی خهڵهف دهکاتهوه و دووکهڵی دهدا، مێشهکان دههارووژێن، یهکێک هاتووه، خهریکه سامانیان به تاڵان دهبا، ههرچی له توانایان دا ههیه دهیکهن، بهڵام دهرهقهتی فێڵ و تهڵهکهکانی مرۆڤ نایهن، ئهو به چاکی سهرو پۆتهڕاکی خۆی داپۆشیوه، سهریان سووڕ دهمێنێ؛ که مێشخۆرکه تینی بۆ دههێنان، به کۆمهڵ هێرشیان دهکرده سهر و مێشخۆرکهیان ڕاودهنا تا دهبوو به نوختهیهک، بهڵام ئهو فێڵهیان نهدیتبوو.
مرۆڤ، خهڵهف پڕ دهکا له دووکهڵ، ههنگوینهکهی بهتاڵ دهکا و تهنیا لاوێچێ بۆ بژیوی مێشهکان بهجێ دێڵێ، نا نا، نهک بۆ بژیوی ئهوان، بهڵکوو بۆ ئهوهی ئهوان بمێنن و ساڵی داهاتوو بهروبوومی دیکهی بۆ بهرههم بێنن و ئهو ڕهوته دووباره بێتهوه.
پاییز دادێ؛ چۆک لهبهر زستان دادهدا، دهستهو یهخه دهبن، سهرماو شەختە هێرش دێنن، ورده ورده زارکی خهڵهف بۆ گرتن ئاماده دهبێ. میشهکان پاڵ وێکدهدهن، خۆ کۆ دهکهنهوه، بهگهرمای لهشیان سهرما دهڕهتێنن. مرۆڤ لۆچێ ههنگوینی بۆ هێشتوونهتهوه، ههندێک دهڵێن ئهوە بێئینسافییه و ههندێک دهڵێن ڕهوتی ژیان ئاوهایه و مرۆڤ زیرهکه و له کاری خۆیدا شارهزایه. مێشهکان سهریان لێناشێوێ، با مرۆڤ ئازووخهی کهمیشی بۆ به جێ هێشتبن، ئهوان دهروهست نین، ئهوان بۆ زۆرخواردن کێ بهر کێ ساز ناکهن؛ کیشه لهسهر کهم خواردنه. مهلهکه دهبێ بمێنێ، ئهو نهبێ نهزمی ژیان تێکدهچێ، مهلهکه دهبێ بمێنێ و دیسان خواردنی بهدهمیهوه کهن. مێشهکان لهم دهمه ئاستهمهدا، ههم دهبێ به دهمی مهلهکهوه کهن و ههمیش به دهمی کهرمێشهکانهوه کهن. مهلهکه کار و باری دیاره و دهبێ بمێنێ؛ ئهو تهکبیری ساڵی داهاتوشی کردووه.
کهرمێش چی؟ کهرمێشهکان تهنیا له کاتی گهراداناندا و له سهرهتای بههاردا، بۆ جووتبوون لهگهڵ مهلهکه و دروست بوونی بهچە بهکار دێن؛ ئهوان کار ناکهن، بهچهکان پهروهرده ناکهن، بۆ دیفاع له خهڵهفهکه قهت گیانی خۆیان ناخهنه مهترسییهوه، ههڵاڵه و شیله ناهێننهوه، کار و پێشهیان خواردن و نوستنه و هیچی دی! ههتا بڵێی زۆرخۆریشن.ههر بۆیه باڵهکانیان دهقرتێنن و فڕێیان دهدهنه دهرهوه و زارکی خهڵهفهکه دهبهستن. ئاخر ئهوان ڕازی فڕین، مانای ژیان، لهززهتی مهرگی پیرۆزیان نهناسیوه.
Saturday, 10 November 2012
دێمۆکراسی له جۆری تورکیه!
دێمۆکراسی دروشم نییه، وهک راهیان کهربهلا له ناوچاوانی بدهی و به رێ دا بڕۆی، دێمۆکراسی سیستهمه، کولتووره، رهفتاره. دێمۆکراسی بناخهکهی لهسهر پاراستنی مافهکانی مرۆڤ داڕێژراوه. کهواته به خۆدا ههڵگوتنی سیاسهتمهداران ناتوانێ سهلمێنهری ئهو راستییه بێ که سیستهمی ئهو وڵاته دێمۆکراتیکه. چۆن حکوومهتی تورکیا بهو رهفتارهی له درێژایی تهمهنی دا
بهرامبهر به کورد نواندوویهتی دهتوانێ و له ڕووی ههڵدێ باسی دێمۆکراستی تورکیا بکات. سیستهمی تورک و دهسهڵاتداری تورک تا ئێستاش دانی به بوونی گهلێکی چهندین میلیۆنی ناو خۆی تورکیه دا نهناوه، وهک نهتهوه حیسابیان بۆ ناکات. له یاسای تورک دا هیچ ماف و ئازادییهک بۆ کورد دیاری نهکراوه. تهنانهت سهرهتایی ترین ماف و ئازادییهکانی ئهو گهله نهک وهک نهتهوهیهکی جیا بهڵکوو وهک مرۆڤیش له تورکیا له بهرچاو ناگیرێ.
دێمۆکراسی دروشم نییه، وهک راهیان کهربهلا له ناوچاوانی بدهی و به رێ دا بڕۆی، دێمۆکراسی سیستهمه، کولتووره، رهفتاره. دێمۆکراسی بناخهکهی لهسهر پاراستنی مافهکانی مرۆڤ داڕێژراوه. کهواته به خۆدا ههڵگوتنی سیاسهتمهداران ناتوانێ سهلمێنهری ئهو راستییه بێ که سیستهمی ئهو وڵاته دێمۆکراتیکه. چۆن حکوومهتی تورکیا بهو رهفتارهی له درێژایی تهمهنی دا
بهرامبهر به کورد نواندوویهتی دهتوانێ و له ڕووی ههڵدێ باسی دێمۆکراستی تورکیا بکات. سیستهمی تورک و دهسهڵاتداری تورک تا ئێستاش دانی به بوونی گهلێکی چهندین میلیۆنی ناو خۆی تورکیه دا نهناوه، وهک نهتهوه حیسابیان بۆ ناکات. له یاسای تورک دا هیچ ماف و ئازادییهک بۆ کورد دیاری نهکراوه. تهنانهت سهرهتایی ترین ماف و ئازادییهکانی ئهو گهله نهک وهک نهتهوهیهکی جیا بهڵکوو وهک مرۆڤیش له تورکیا له بهرچاو ناگیرێ.
کولتوری تورک و دێمۆکراسی یهکجار زۆر لێک دوورن، ئهوان بۆ
تورک رهنگه بڕه دێمۆکراسییهکیان ههبێ بهڵام بهرامبهر به
نهتهوهی دووههم واته کورد لهو وڵاته دا فاشیزم و رهگهزپهرهستی
تورک وهها تێک چڕژاون و دهستهملانی یهکتر بوون که تێکهڵێکی سهیری لێ
دهرهاتووه. ئهو رهگهز پهرهستیه و فاشئزم رهفتاره وای کردووه
که له ناو وڵاتێکی گهورهی وهک تورکیا وێڕای ئهوهی بهدهیان
تهلهویزیۆن و رۆژنامهی سهربهخۆ و ئۆپۆزیزسیۆن ههن جگه له چهند
کهسێکی کهم ئهوانی دی بهرامبهر بهو زهبر زهنگهی حکوومهت دژ به
کوردان متهقیان له خۆ بڕیوه و رهنگه له دڵهوه زۆریشیان پێخۆش بێ
که سهری ئهو گهله سهر بزێوه پان دهکرێتهوه! کهواته ئهو
رهگهز پهرهستی و رهفتار فاشیستییه نهتهنیا کاربهدهستانی دهوڵهت
بهلكوو ههموو دهمارهکانی کۆمهڵگاشی تهنیوه و چۆته خوێنی
تورکانهوه. ههر بهو پێیه فاشیهت و رهگهز پهرهستی بۆته کولتوری
باو و گشتی کۆمهڵگای تورک.( ئهو پێناسهیه بۆ ئێران و سوریه و عێراقیش
ههر وهک یهک وایه و هیچ جیاوازییهکیان له ناو دا نییه).چۆن دهکرێ
فاشێزم له دڕندهترین شێوازی خۆێدا له سهدهی 21 ئیدیعای ئهوه بکات
که حکوومهتێکی دێمۆکراتێکی بنیات ناوه و ههوڵی ئهوه بدات بچێته
یهکیهتی ئوروپا تهنیا بۆ بهرژهوهندی ئابووری و دهست راگهیشتن به
بازارهکانی ئوروپا بۆ ئهوهی بتوانێ قازانجی زیاتر لهو بارهوه به
سهرمایهدارانی تورک بگهیهنێ؟ ئهگهرچی نهچوونی تورکیا بۆ یهکیهتی
ئوروپا زهرهری کوردانی تێدایه بهڵام شهرمه بۆ یهکیهتی ئوروپا
باوهش بۆ وڵاتێکی وهک تورکیا به سیستهمێکی هێنده درندهی و خیلهسهری
دژی مرۆڤ بکاتهوه.
سیستهم بنیاتنهر و پاڵپشتی ئهو کولتوورهیه که خۆی بهرههمی هێناوه، جا ئهو کولتوره ئهو رهفتارهی لێدهکهوێتهوه که سیستهم بنیاتی ناوه و پهرهی پێداوه و تهبلیغی بۆکردووه و ئهمڕۆ به ئاشکرا بهرههمهکهی دهیبینین ، لهو وڵاته دا رهحم به ژن و منداڵ و گهوره بچووک ناکرێ، له خۆ پێشاندانهکانی کوردانی باکوور دا که هێمنانه بهڕێوه دهچێ، دیمۆکراسی تورکیا زۆر به روونی دهبینن، دیمهنی وا له رهفتاری فاشیستیانهی پۆلیس بهرچاو دهکهوێ که له هیچ شوێنێکی ئهو دنیایه نابینرێ. وهحشیگهری بهتهواوی مانا و دڕندهیی بهوپهڕی روووههڵماڵراوی به سیمای هێزه سهرکوتکهرهکانی تورکیاوه دهبینرێ. پۆلیسی تورک وا تێگهینراوه که ئهو کۆمهڵه بوونهوهره مرۆڤ نین و ئهویش راست قهبووڵێ کردووه وبۆیه دهتوانی زۆر به سانایی گورزی گرانی قامچی و دار دابێنێتهو سهرو گوێلاکی رۆڵهی کورد و نووکه شهقی پۆتینهکانی له سهر و دهم و چاو و قهبرغهی ژن و منداڵ و گهوره و بچووک وهک ئاوخواردنهوه وابێ و لهو کردارهش هیچ ههست به عهزابی ویژدان ناکات.
درۆ کردن لای دیکتاتۆرهکان کارێکی ئاساییه
درۆ و ساختهگهری یهکێ دیکه له خهسلهتهکانی سیستهمی داخراو دژی گهلییه و لهو بارهوه حکوومهتی تورکیاش وێنهی باقی حکوومهتهکانی دیکه زۆر به هاسانی درۆ دهکات و پاش ئهوهی لێشی ئاشکرا بوو وهک نهبای دیبێ و نهباران ههر وهسهر خۆشی ناهێنێ. ئهردوغان سهرۆکی حیزبی عهدالهت و گهشهی تورکیا سهبارهت به مانگرتنی کۆمهڵێکی چهند سهت کهسی له مانگرتوانی کورد دهیکوت شتی وا ههرنییه و ئهوه چهند کهسێکن بۆ تهبلیغاتی تهلهویزیۆنهکان خۆیان دهنوێنن! چی پێنهچوو ئهردوغان کوتی تهنیا یهک نهفهر له خواردن مانی گرتووه! بولهند ئارینچ جێگڕێ سهرۆک وهزیرانی تورکیا داوای له زیندانیان کرد که واز له مانگرتن بێنن و پێویست ناکات بۆ خواستهکانیان گیانیان بخهنه مهترسییهوه. ههر لهم ههرا و ههنگامهیهدا وهزیری دادی تورکیا دهڵێ 682 زیندانی کورد له 67 زیندانی تورکیا دا مانیان له خواردن گرتووه. که سهرنجی قسهی ئهو بهرپرسانهی حکوومهتی تورکیا دهدهین زۆر به ئاشکرا درۆکانی ئهردۆغانمان بۆ روون دهبنهوه . ئهوه له حاڵێکدایه که ئهردوغان سهرۆکی حکومهتێکی موسوڵمان و حیزبێکی ئایینیشه که درۆ کردن تێیدا حهرامه. ههر ئهو ئهردوغانهی دیسان تهنیا بۆ کڵاو لهسهر نان ماوهیهک لهمهو بهر ببو به داکۆکی کاری یهکهمی حهماس و حیزبوڵلا و دهیههویست لاسای سهلاحهدینی ئهیوبی بکاتهوه قودسی موسوڵمانان لهسهر دهستی ئهو رزگار بێ.
تورکیا دوو ریگای زیاتر لهبهر نییه، ئهگهرچی ههوڵی چونه ناو یهکیهتی ئوروپا دهدات به دڵنیاییهوه بهو ئاکار و کردارهی که بهرامبهر کورد دهینوێنێ ههوڵهکانی ئاسنی سارد کوتانه، تورکهکان زۆر باش دهزانن یهکیهتی ئوروپا هیچ حکوومهتێک وهک ئهندام وهرناگرێ ئهگهر ئهو حکوومهته له وڵاتهکهی خۆیدا مافی مرۆڤ نهپارێزێ و لهبهر چاو نهگرێ. حکوومهتی تورکیا به دڵنیاییهوه ناتوانی پێ بخاته ناو یهکیهتی ئوروپاوه ئهگهر دان به ماف و ئازادییهکانی گهلی کورد دا نهنێ. کهواته یان دهبێ واز لهو رهگهز پهرهستییه و فاشیست رهفتارهی بێنێ و وهک خومهینی جامه به ناوبانگهکه نۆش بکات و دان به مافی بێ ئهملاو ئهولای کورد بنێ یان دهبێ واز لهو ژێسته دێمۆکراتیکه بێنێ و خۆی راست لهو خانهیه داببینێتهوه که شایستهیهتی، واته هاوشانی بهشار ئهسهد و خامنهیی و سهدام وسێن.
http://www.bbc.co.uk/ persian/world/2012/11/ 121106_l45_turkey_kurdish_h unger_strike.shtml
سیستهم بنیاتنهر و پاڵپشتی ئهو کولتوورهیه که خۆی بهرههمی هێناوه، جا ئهو کولتوره ئهو رهفتارهی لێدهکهوێتهوه که سیستهم بنیاتی ناوه و پهرهی پێداوه و تهبلیغی بۆکردووه و ئهمڕۆ به ئاشکرا بهرههمهکهی دهیبینین ، لهو وڵاته دا رهحم به ژن و منداڵ و گهوره بچووک ناکرێ، له خۆ پێشاندانهکانی کوردانی باکوور دا که هێمنانه بهڕێوه دهچێ، دیمۆکراسی تورکیا زۆر به روونی دهبینن، دیمهنی وا له رهفتاری فاشیستیانهی پۆلیس بهرچاو دهکهوێ که له هیچ شوێنێکی ئهو دنیایه نابینرێ. وهحشیگهری بهتهواوی مانا و دڕندهیی بهوپهڕی روووههڵماڵراوی به سیمای هێزه سهرکوتکهرهکانی تورکیاوه دهبینرێ. پۆلیسی تورک وا تێگهینراوه که ئهو کۆمهڵه بوونهوهره مرۆڤ نین و ئهویش راست قهبووڵێ کردووه وبۆیه دهتوانی زۆر به سانایی گورزی گرانی قامچی و دار دابێنێتهو سهرو گوێلاکی رۆڵهی کورد و نووکه شهقی پۆتینهکانی له سهر و دهم و چاو و قهبرغهی ژن و منداڵ و گهوره و بچووک وهک ئاوخواردنهوه وابێ و لهو کردارهش هیچ ههست به عهزابی ویژدان ناکات.
درۆ کردن لای دیکتاتۆرهکان کارێکی ئاساییه
درۆ و ساختهگهری یهکێ دیکه له خهسلهتهکانی سیستهمی داخراو دژی گهلییه و لهو بارهوه حکوومهتی تورکیاش وێنهی باقی حکوومهتهکانی دیکه زۆر به هاسانی درۆ دهکات و پاش ئهوهی لێشی ئاشکرا بوو وهک نهبای دیبێ و نهباران ههر وهسهر خۆشی ناهێنێ. ئهردوغان سهرۆکی حیزبی عهدالهت و گهشهی تورکیا سهبارهت به مانگرتنی کۆمهڵێکی چهند سهت کهسی له مانگرتوانی کورد دهیکوت شتی وا ههرنییه و ئهوه چهند کهسێکن بۆ تهبلیغاتی تهلهویزیۆنهکان خۆیان دهنوێنن! چی پێنهچوو ئهردوغان کوتی تهنیا یهک نهفهر له خواردن مانی گرتووه! بولهند ئارینچ جێگڕێ سهرۆک وهزیرانی تورکیا داوای له زیندانیان کرد که واز له مانگرتن بێنن و پێویست ناکات بۆ خواستهکانیان گیانیان بخهنه مهترسییهوه. ههر لهم ههرا و ههنگامهیهدا وهزیری دادی تورکیا دهڵێ 682 زیندانی کورد له 67 زیندانی تورکیا دا مانیان له خواردن گرتووه. که سهرنجی قسهی ئهو بهرپرسانهی حکوومهتی تورکیا دهدهین زۆر به ئاشکرا درۆکانی ئهردۆغانمان بۆ روون دهبنهوه . ئهوه له حاڵێکدایه که ئهردوغان سهرۆکی حکومهتێکی موسوڵمان و حیزبێکی ئایینیشه که درۆ کردن تێیدا حهرامه. ههر ئهو ئهردوغانهی دیسان تهنیا بۆ کڵاو لهسهر نان ماوهیهک لهمهو بهر ببو به داکۆکی کاری یهکهمی حهماس و حیزبوڵلا و دهیههویست لاسای سهلاحهدینی ئهیوبی بکاتهوه قودسی موسوڵمانان لهسهر دهستی ئهو رزگار بێ.
تورکیا دوو ریگای زیاتر لهبهر نییه، ئهگهرچی ههوڵی چونه ناو یهکیهتی ئوروپا دهدات به دڵنیاییهوه بهو ئاکار و کردارهی که بهرامبهر کورد دهینوێنێ ههوڵهکانی ئاسنی سارد کوتانه، تورکهکان زۆر باش دهزانن یهکیهتی ئوروپا هیچ حکوومهتێک وهک ئهندام وهرناگرێ ئهگهر ئهو حکوومهته له وڵاتهکهی خۆیدا مافی مرۆڤ نهپارێزێ و لهبهر چاو نهگرێ. حکوومهتی تورکیا به دڵنیاییهوه ناتوانی پێ بخاته ناو یهکیهتی ئوروپاوه ئهگهر دان به ماف و ئازادییهکانی گهلی کورد دا نهنێ. کهواته یان دهبێ واز لهو رهگهز پهرهستییه و فاشیست رهفتارهی بێنێ و وهک خومهینی جامه به ناوبانگهکه نۆش بکات و دان به مافی بێ ئهملاو ئهولای کورد بنێ یان دهبێ واز لهو ژێسته دێمۆکراتیکه بێنێ و خۆی راست لهو خانهیه داببینێتهوه که شایستهیهتی، واته هاوشانی بهشار ئهسهد و خامنهیی و سهدام وسێن.
http://www.bbc.co.uk/
Subscribe to:
Posts (Atom)