کێ راست ده‌کا ؟ ئێمه یان ئه‌وان؟ برایم
جەهانگیری
کێ راست ده‌کا ؟ ئێمه یان ئه‌وان؟ برایم جەهانگیری
،با زۆر بەڕاشکاوی بڵێم که ئه‌وه‌ی دیاره و هه‌موومان ده‌یزانین ئه‌مه‌یه که له‌سه‌ر پرسی سه‌ربه‌خۆیی کورد به گشتی بۆته دووبه‌ش، به‌تایبه‌تی له باشوور و له رۆژهه‌ڵات که به کرده‌وه چاره‌نووسیان به یه‌که‌وه گرێدراوه. ئەگەر من خۆم وەک یەکێک لەو لایەنانە دابنێم دەبێ بڵێم کێ راست دەکات ئێمە یان ئەوان؟ له‌م دابه‌ش بووونه دا لایه‌نێک پیێ وایه که کاتی راگه‌یاندی ده‌وڵه‌تی کوردی و راپرسی گشتی واته رێفراندۆم بۆ یه‌کلاکردنه‌وه‌ی مه‌سه‌له‌ی له گه‌ڵ عێراق مانه‌وه و نه‌مانه‌وه وه‌ڕێ بخرێ و لایه‌کیش پێێ وایه که کاتی وه‌ی نەهاتووه و باشتره ده‌گه‌ڵ عێراق و حکوومه‌تی ناوه‌ندی بمینینه‌وه، چوونکه هه‌ر چوارلامان دوژمن و داگیرکه‌ره و ئه‌وان ناهێلن کورد ببێ به دوڵه‌ت و رای گشتی دنیاش ده‌گه‌ڵمان نییه.
من ده‌گه‌ڵ خه‌تی یه‌که‌میانم و پێم وایه کات بۆ راگه‌یاندنی ده‌وڵه‌تی کوردی له رێگای رێفراندوم و راپرسی گشتی زۆر له‌باره. به‌ڵام با جاڕێ بێمه سه‌ر ئه‌و هۆکارانه‌ی که لایه‌نی دژ به ڕاگه‌یاندنی ده‌وڵه‌تی کوردی پشتی پێده‌به‌ستێ، ئه‌وان و ئه‌و لایه‌نه‌ی که وا بیر ده‌که‌نه‌وه و له راستی دا له ڕوانگه‌ی منه‌وه له‌مپه‌رێکن له به‌ر ده‌م راگه‌یاندنی ده‌وڵه‌تی کوردی به پله‌ی یه‌که‌م یه‌کیه‌تی نیشتمانی و به پله‌ی دووهه‌م پ ک ک و لق و پۆیه‌کانی دێن. له باشوور تا ئێستا گۆڕان به ڕه‌سمی هیچی نه‌کوتووه و به روونی دیار نییه ده‌گه‌ڵ کام لایه‌نه، وادیاره راوه‌ستاوه تا بزانێ قورسایی و گرانی ویسته‌که به کام لا داده‌گه‌ڕێ ئه‌و ده‌م خۆی یه‌ک لا بکاته‌وه. ئیسلامیه‌کان ئه‌گه‌رچی به‌گشتی و به‌ڕه‌سمی هیچیان نه‌کوتووه به‌لآم وادیاره ئه‌وان زیاتر ده‌گه‌ڵ حه‌لافه‌تی ئیسلامین تا ده‌وڵه‌تی کوردی!
هۆکار یان باشتر بڵێم به‌هانه‌ی لایه‌نی دووهه‌م بۆ هه‌وڵنه‌دانی پێک هێنانی ده‌ووڵه‌تی کوردی له راستیدا بۆ دوو یان سێ هۆکار ده‌گه‌رێته‌وه، یه‌کیه‌تی نیشتمانی و پ ک ک ش به گشتی پێوه‌ندێیه‌کی ژێر به ژێر و قوڵیان ده‌گه‌ڵ ئێران هه‌یه و به‌و پێیه‌ش ده‌بێ نێوانیان ده‌گه‌ڵ مالیکی که هیچ گومان نیه دارده‌ستی ئێرانه خۆش بێ. له‌و باره‌وه ماوه‌یه‌که پ ک ک بیده‌نگه‌ی لێکردووه چوون ده‌زانێ ویستی سه‌ربه‌خۆیی خه‌ریکه ده‌بێته ویستی کۆمه‌ڵانی خه‌ڵک و ئه‌ویش نایهه‌وێ له‌و باره‌وه زیاتر له سه‌ر مه‌سه‌له‌ی باشوور خۆی به‌روه‌ڕووی پرسیاری بێ ولام بکاته‌وه. به‌ڵام یه‌کیه‌تی له‌به‌ر هۆکاری دووهه‌م که ئه‌ویش ئه‌مه‌یه ئه‌وان پشکی سه‌رۆک کۆماریان له عێراق به‌رکه‌وتووه و به‌داخه‌وه لێره به‌رژه‌وه‌ندی حیزبی و مه‌سله‌حه‌تی تاکتیکی به‌ری چاوو ڕوانینی یه‌کیه‌تی کز کردووه و ناهێڵێ واقعبینانه بیر له‌و ده‌رفه‌ت و هه‌له بکاته‌وه که بۆ کورد هه‌ڵکه‌وتووه. که واته دووهه‌م هۆکار بۆ ئه‌وه‌ی یه‌کیه‌تی به‌رامبه‌ر پرسی سه‌ربه‌خۆیی پێجه‌وانه‌ی هه‌ڵوێستی مێژوویی خۆشی ره‌فتار بکات، ئه‌مه‌یه که ئاماده نییه ده‌ست له پۆستی سه‌رۆک کۆماری به‌غدا هه‌ڵگرێ که ئیدی هه‌مومومان ده‌زانین بێ ده‌سه‌لاتترین حکومه‌ت له هه‌موو جیهان دا ڕه‌نگه ئێستا حکووتی ناوه‌ندی به‌غدا بیت ئەو حکوومەتەی کە سەرۆک کۆمارەکەی هەرگیز دەسەڵاتی هچی نەبووە. به‌ڵام پرسی سێهه‌م وهۆکاری سێهه‌می یه‌کیه‌تی ئه‌مه‌یه که دوای شکانی یه‌کیه‌تی له هه‌ڵبژاردنه‌کاندا به‌رامبه‌ر گؤڕان ئه‌وان هاتن و سیاسه‌تی گۆڕانیان کرده ستراتیژی 4 ساڵی داهاتوو و پێان وایه به دژایه‌تی حکوومه‌تی هه‌رێم (که خۆیان به‌شێکی چالاکی ئه‌و حکوومه‌ته‌ن) و بوون به ئۆپۆزیسیۆن ده‌توانن ده‌وری گؤڕان بگێڕن و جێگای جارانیان بگرنه‌وه ، ئه‌وان له یه‌که‌م هه‌ڵویستی ره‌سمیان به‌رامبه‌ر پرسی سه‌ربه‌خۆیی کوتیان که پارتی پرسی سه‌ربه‌خۆیی وه‌ک رێکلام و ته‌بلیغات بۆ حیزب به‌کار دێنێ؟! ئه‌و بابه‌ته‌یان دەمەتەقەی زۆری دروست کرد که ڕاگه‌یه‌نەره‌کانی پارتی له‌و باره‌وه به‌ڕه‌سمی وڵامی یه‌کیتیان دایه‌وه. به‌ڵێ یه‌کیه‌تی به‌و سێ هۆکاره له ره‌وتی خه‌بات و تێکۆشانی ئازادی گه‌لی کورد تا ئێره وه‌دوا که‌وتووه وبه دڵنیاییه‌وه بەو هەڵوێستە نەشیاوەی زەبرێکی کوشنده‌ی له خۆی و له مێژووی خۆیداوه که من هیوادارم هه‌رچی زووتر ئه‌و هه‌ڵوێسته نه‌شازه‌ی یه‌کیه‌تی گۆرانی جیددی به‌سه‌ر دابێ. با ئه‌و راستیه‌ش بڵیم که ئه‌گه‌رچی تا ئێستاکه ئه‌وه هه‌ڵوێستی باڵاده‌سته له ناو یه‌کیه‌تی دا به‌ڵام هه‌ڵویستی هه‌موو یه‌کیه‌تی نییه و به دڵنیایه‌وه به‌شێکی به‌رچاو له کادر و ئه‌ندامانای رێبه‌ری و ئه‌ندام ولایه‌نگری یه‌کیه‌تی ده‌گه‌ڵ ئه‌و هه‌ڵویسته نییه هه‌ر بۆیه یه‌کیه‌تی نیشتمانی ده‌بێ چاوه‌رێ قه‌یرانێکی دیکه بێ کە به زوویی یه‌خه‌ی ده‌گرێ ئه‌گه‌ر له سه‌ر هه‌ڵوێستی ساخکردنه‌وه‌ی حکوومه‌ته شه‌ق و شره‌که‌ی به‌غدا سوور بێ و پشت لە ئامانج و ئارەزووەکانی گەلی کورد بکات.
بۆ کاتی راگه‌یاندنی حکوومه‌تی کوردی نییه؟
با بریک به‌ره‌و دوا بگه‌رێننه‌وه، با ئاوریک له مێژووی نه‌هێنده دووری کۆماری کوردستان بده‌ێنه‌وه ، ئه‌و کات ناوچه‌ی ژیر ده‌سه‌ڵاتی کۆماری کوردستان که‌متر له سێ به‌یه‌کی کوردستان بوو، هێزی پیشمه‌رگه‌ی کوردستان مسته‌فا بارزانی و پیشمه‌رگه‌کانی باشووری لێده‌رکه‌ی چی لێدیار نه‌بووو چی لەباران دا نەبوو، دوژمن له چاو کورد به‌هێز و ته‌یار و کورد بێ ئه‌نوا و بێ پشت و په‌نا بوو، له هه‌مووی ئه‌وانه گرینگتر راگه‌یاندن مه‌رجی سه‌ره‌کی بۆ هاوار و دادی سته‌ملێکراوان له چاو ئه‌مڕۆ فتیله‌یی بوو . هه‌م راگه‌یاندنی دنیا و هه‌میش هی کوردان. که‌چی پێشه‌وا قازی کۆماری کوردستانی راگه‌یاند ، کۆمارێک که هه‌موو کوردێک له هه‌ر سووچێکی ئه‌م جیهانه شانازی پێوه‌ده‌کات. پیشه‌وا به راگه‌یاندنی کۆمار ته‌نیا کۆماری نه‌خسته لاپه‌ڕه‌کانی مێژوو، ئه‌و ئه‌رکی خسته سه‌ر شانی به‌ره‌ی دوای خۆی، ئه‌و سیمبولی نه‌ته‌وه‌یی بۆ کورد دیاری کرد. ئه‌و ئاڵای کوردی به‌رز کرده‌وه. له‌و کاته‌وه ئه‌وه‌ی هه‌مانه هه‌ر هی ئه‌وو هەرهی کۆماره، که‌س چی پێوه زیاد نه‌کردووه! ئه‌مڕۆ چی؟ دوژمن له هه‌ر چوار لاوه ده‌گه‌ڵ قه‌یرانی مه‌شرووعیه‌ت، ده‌گه‌ڵ قه‌یرانی ئابووری ، سیاسیی و کۆمه‌ڵایه‌تی هه‌مه چه‌شن و هه‌مه لایه‌ن به‌ڕه‌وڕوون، ده‌وڵه‌تانی دنیا چ متمانه و باوه‌ڕی پێیان نه‌ماوه، دنیای ده‌ره‌وه ئاماده نییه بایی شاییه‌ک سه‌رمایه‌گوزاریان له‌سه‌ر بکات. ته‌نیا یه‌ک وڵات هه‌یه که ئه‌ویش به ڕواڵه‌ت برێک باشتره، تورکیا که به‌حه‌قیقه‌ت وه‌ک داریکی زل و زه‌به‌لاحی ناو کڵۆڵ وایه.
کورد چی؟ له باشوور هه‌موو خاکی خۆی و هه‌موو هیزی خۆی له‌به‌ر ده‌ستی خۆیدایه. حکوومه‌تێکی هه‌یه ته‌جره‌به‌ی دوو ده‌یه حکومه‌تداری له کارنامه و میژووی خۆیدا تۆمار کردووه، له پێته‌ختی ولاتی ئه‌و حکوومه‌تی کوردیه دا ده‌یان کۆنسووڵخانه و ده‌فته‌ری ده‌وڵه‌ت و رێکخراوه جیهانیه‌کانی لێیه. به کرده‌وه و به ئاشکرا تا ئێستا وه‌ک ده‌وڵه‌تێک ره‌فتاری ده‌گه‌ڵ کراوه و دانی پێدا نراوه. کورد له‌و ولاته هه‌ر له‌سه‌ره‌تای هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی حکوومه‌تی سه‌دامه‌وه تا ئێستا (چه‌ند ساڵ شه‌ری ئابڕووبه‌رانه‌ی براکوژی لێده‌رچێ) سه‌رچاوه‌ی ئه‌منیه‌ت وئاسایش بووه. ژیان و بووژانه‌وه‌ی ئابووری به خێرایی به‌ره‌و پیش چووه وبه‌ره‌وپێشچوونی سیاسیی و ته‌مرینی دێمۆکڕاسی له‌و ولاته هه‌نگاوی به‌رچاوی ناوه و ئه‌وه شتێکه تەنانەت دوژمن حاشای لێناک. له رۆژئاوا، کورد له سه‌ر به‌شێکی زۆر له خاکی خۆیدا حوکمڕانه، ئه‌گه‌رچی شه‌ڕێکی لابه‌لای ترۆریستان به‌رۆکی گرتووه به‌ڵام به دڵنیاییه‌وه که‌س ناتوانێ زه‌فه‌ریان پێبه‌رێ چون ئه‌وان داکۆکی له خاک و نیشتمانی خۆیان ده‌که‌ن. ده‌وڵه‌ت له‌و وڵاته دا واته حکوومەتی سوریا نه‌ماوه، حکومه‌ت دیمه‌شق و چه‌ند شاریکی ده‌وره‌وبه‌ری به‌ده‌سته‌وه ماوه‌و بڕۆ بە دەشتێدا، داعش به‌شێکی به‌ده‌سته و سوپای ئازاد حوکمڕانی به‌شیکی ده‌کات و کوردیش به‌شی به‌رچاوی کوردستانه‌که‌ی به‌ده‌سته‌وه‌یه. سوریا ئه‌و حکووومه‌ته نییه که له پیلانی له ناوبردنی حکوومه‌تی کوردی دا به‌شدار بێ. ئه‌و ده‌گه‌ڵ ده‌رد ومه‌رگی خۆی ده‌سته‌و یه‌خه‌یە. مالیکی و حکوومه‌ته شه‌ق وشڕه‌که‌ی ده‌سه‌ڵاتی به‌غدایان به ته‌واوی نییه، ئه‌و به‌شیکی زۆری وڵاتی به‌تایبه‌تی ئه‌وه‌ی سوونه نشینه له‌ده‌ست داوه. به دڵنیاییه‌وه ناتوانێ هیچ کرده‌وه‌یه‌ک له دژی ئه‌و حکوومه‌ته کوردیه له خۆی نیشان بدا ئه‌گه‌ر رابگه‌یه‌نرێ. ده‌مینێته‌وه ئێران، ئێران هه‌ر ئێستا له دوو به‌ره دا به کرده‌وه له‌شه‌ڕ دایه، له غه‌زه و له سووریا به ئاشکرا و له عێراقیش به نیوه ئاشکرا ئه‌گه‌رچی وادیاره سه‌ره‌داوه‌کانی ناردنی هێز بۆ عێراق وبۆ کوردستانیش ورده ورده ده‌رده‌که‌ون. که‌واته ئه‌و هه‌موو قۆناغه‌ی بۆ ناکرێ، ئه‌و جار کێشه‌ی هه‌ره گه‌وره‌ی له گه‌ڵ دنیای ده‌ره‌وه‌دا هه‌یه و له‌سه‌ر پرسی پیتاندنی ئورانیۆم جارێ خۆی کلکی به‌ته‌ڵه‌وه بووه. ئێران له ناو خۆ دا وه‌زعی زۆر له سوریا خه‌راپتره. گه‌نده‌ڵی سه‌رتاپای ئه‌و وڵاته‌ی داگرتووه، سپای پاسداران وه‌های هێز و ده‌سه‌ڵات له‌دەسته‌خۆی دا قه‌بزه کردووه که که‌سی به خۆیه‌وه نه‌هێشتووه، ئێران به کرده‌وه ویرانه‌یه‌که سه‌ری داپۆشراوه و دوور نییه به زوویی خه‌راپتر له هه‌موو ئەو وڵاتانه‌ی به‌سه‌ر بی که ئێستا ده‌یانبینین حاڵیان به چ حاڵه. ده‌مێنیته‌وه تورکیا، من باوه‌ڕم به دۆستایه‌تی تاسه‌ری هیج داگیرکارێک نییه ده‌گه‌ڵ کورد،به‌لام مه‌سڵه‌حه‌تی بازرگانی و سیاسیی وای کردووه تا ئێره تورکیا ته‌نانه‌ت به‌فەرمی دژایه‌تی پێکهاتنی ده‌ووله‌تی کوردیش نه‌کات. جگه له‌مه تورکیا ده‌ه‌گه‌ڵ پرسی کورد و کێشه‌ی چاره‌سه‌ر نه‌کراوی کوردان به‌ڕه‌وڕوویه که له‌مپه‌ری بنه‌ڕه‌تییه له به‌رده‌م چوونی تورکیا بۆ یه‌کیه‌تی ئوروپا. له‌و لاشه‌وه تورکیا نایهه‌وێ خۆی به شه‌ڕێکه‌وه خه‌ریک بکات که له ئه‌ساس دا هی ئه‌و نییه و له راستیش دا ئه‌و تواناێه‌ی نییه. ئه‌و ئه‌گه‌ر خاوه‌نی توانایه‌کی وا بوایه به قه‌را نووکه ده‌رزیه‌ک له به‌رخۆدانی کوردان و هیزی گه‌لی کوردانی باکوور واته پ ک ک که‌مده‌کرده‌وه. که‌واته به بڕوای من هیچ یه‌ک له‌و ده‌وله‌تانه نه خاوه‌نی ئه‌و توانایه‌ن که به‌رگری له پێکهاتنی ده‌وڵه‌تی کوردی بکه‌ن و نه ده‌شیان هه‌وێ خۆیان به کێشه لابه‌لاکانه‌وه خه‌ریک بکه‌ن، ئێران له‌م ناوه دا له هه‌موان زیختره بۆ ده‌ست تێوه‌ردان، به‌ڵام با ئاکامی ناردنی هیز بۆ سوریا لێکداته‌وه ئه‌نجا ده‌زانێ چه‌ند کونی ده‌به‌ده‌نی بووه
. به‌ڵێ راگه‌یاندنی ده‌وڵه‌تی کوردی کاتیه‌تی و وه‌دره‌نگ خستنی تاوانه ، راگه‌یاندنی ده‌وڵه‌تی کوردی له رێگای رێفراندۆمه‌وه ئه‌رکی هه‌نووکه‌یی حیزبه کوردستانیه‌کان به تایبه‌تی حیزبه‌کانی باشووره، وه‌دره‌نگێ خستنی تاوانه، روو له خه‌ڵک بکه‌ن وئه‌و پرسه به‌خه‌ڵک بسپێرن، با حیزبه‌کان دیسان نه‌بنه له‌مپه‌ر له‌به‌ر ده‌م راگه‌یاندنی ده‌وڵه‌تی کوردی، کاتی خۆشی و چه‌ند ساڵ له‌مه‌وبه‌ر خه‌لک روویان له ئیمزا کۆکردنه‌وه کرد بۆ سه‌ربه‌خۆیی کوردستان ، ئه‌و کاتیش هه‌ر حیزبەکان بوون نه‌یان هێشت خه‌ڵک داواکاری خۆی به‌گوێ دنیا بگه‌ینێ. وه‌ری خستنی رێفراندۆم ئه‌رکی حکوومه‌ته، ئه‌گه‌ر ئه‌و نه‌یکرد ئه‌دی رێکخراوه مه‌ده‌نیه‌کان و چالاکانی سیایی له کوێن. هه‌له‌و هه‌ڵکه‌وتووه، ده‌رفه‌ته و هاتۆته ده‌ست، به‌ره‌ی دواڕۆژ چاوی له هیمه‌تی ئیوه‌یه تا بۆ هه‌میشه له‌کۆڵ سته‌مکاری داگیرکه‌رانی بکه‌نه‌وه، ئه‌و پرسه به رێفراندۆمێک ده‌بیته پرسێکی نێونه‌ته‌وه‌یی، کوردان و چالاکانی باشووری کوردستان ته‌کان و جووله‌یه‌ک وه‌ڕێ خه‌ن، سه‌ربه‌رزی و سه‌رکه‌و‌تن و بوون به ده‌وڵه‌ت له گره‌وی به گشتیکردنی خواستی سه‌ربه‌خۆییه له لایه‌ن کۆمه‌ڵانی خه‌ڵکه‌وه. با له کۆماری کوردستان و با له پیشه‌وا قازی و با له مسته‌فا بازرانی فێری بوێری و نیشتمانپه‌روه‌ری و بڕیاردان بین.
